ایران و آمریکا، توافق در وضعیت جدید

گفته می شود، اگر برجام در ابتدای ریاست جمهوری بایدن دوباره فعال شود، چهار سال دیگر به مرحله ای می رسد که ریشه در این واقعیت دارد که اگر دولت آمریکا تغییر کند، دولت جدید نمی تواند آن را تغییر دهد. کاری مشابه ترامپ انجام دهید. اما این زمان تلف شد. مشکل اصلی اکنون این است که ایرانی ها حق دارند مشکوک باشند که اگر برجام حتی در حال حاضر امضا شود و ایران به تعهدات هسته ای خود عمل کند، به زودی امکان تغییر اکثریت کنگره به نفع جمهوری خواهان یا به ویژه با نزدیک شدن به توافق جدید وجود دارد. دولت که ممکن است این توافق در واقع اجرا نخواهد شد.

این همان کاری است که ایران در گذشته انجام داده است، آنچه ایران از دست می دهد افزایش نظارت و بازرسی نیست، بلکه تاخیر و انتقال تولید و فناوری هسته ای است. بخشی از تولید ایران، 20 درصد یا حتی کمتر از 5 درصد از سوخت به سمت انحراف می رود و سقف ایران همچنان محدود است. برخی از تأسیسات مانند آب سنگین اراک و برخی سانتریفیوژها جمع‌آوری یا مورد استفاده مجدد قرار گرفتند، اما زمانی که ترامپ روی کار آمد، دیدیم که آمریکایی‌ها تحریم‌ها را لغو کردند و در نتیجه ایران بیشتر در برنامه‌هایش اختلال ایجاد کرد.

گام‌هایی که ایران برای احیای برنامه هسته‌ای خود برداشته است، گام‌های پرهزینه‌ای است که در زمانی که تحریم‌ها در بدترین حالت خود قرار دارند، برداشته شده است. بنابراین، در صورت دستیابی به توافق دیگری و ناتوانی یا عدم تمایل دولت‌های کنونی آمریکا به ادامه برجام، این تردید وجود دارد که ایران متضرر شود. بنابراین، من فکر می‌کنم از آنجایی که دولت بایدن تمایلی به ارائه تضمین‌ها ندارد، یک اتفاق رخ خواهد داد و هیچ تضمینی وجود نخواهد داشت، فقط یک اتفاق برای حفظ دیپلماسی رخ خواهد داد و آن این است که طرفین در مورد یک توافق جامع جدید صحبت خواهند کرد.

در برجام جدید، ایران می‌تواند سطح تولید فعلی و فناوری هسته‌ای را حفظ کند، اما مشروط به درجه‌ای از نظارت و بازرسی برای اطمینان از اینکه ایران برنامه هسته‌ای خود را نقض نمی‌کند، اما از سوی دیگر، آمریکایی‌ها مایل به لغو تحریم‌ها هستند. بنابراین به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها آمادگی لازم را برای این کار دارند، زیرا به 3 میلیون بشکه نفت ایران نیاز دارند، اما ایرانی‌ها طبیعتاً تمایلی به انتقال 20 و 60 درصد سوخت و 3 درصد باقی مانده و 7 درصد بیشتر سوخت ندارند. فناوری و تاسیسات هسته‌ای خود را بدون تضمین دولت ایالات متحده عقب می‌اندازد.
بنابراین تاکید می‌کنم که ایران و آمریکا باید به دنبال توافق جامع جدیدی باشند که حتی می‌توان آن را فاز اول دانست. اگر زمینه ساز موفقیت مرحله اول کار شود، می توان شرایط دیگری را شکل داد.

* عضو پارلمان
* منتشر شده در عمان ملی / دوشنبه 3 اوت 1401