گذشته خبری دردناک روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفت. مردی به دلیل اختلاف نظر درباره مبلغ شارژ ساختمان بعد از بحث با یکی از همسایه‌ها به خانه رفته چاقو را برداشته و با حمله به خانه همسایه او و همسرش را در برابر چشمان بهت‌زده کودک سه‌ساله‌شان با ضربات چاقو به قتل رسانده است.
خبر همین‌قدر کوتاه و همین اندازه وحشتناک بود. اینکه چنین خشونتی از کجا نشأت می‌گیرد و سرنوشت کودکی که شاهد چنین صحنه دردناکی بوده به کجا خواهد رسید، اولین سوال‌هایی است که ذهن خوانندگان این خبر را درگیر می‌کند. چنین میزانی از خشونت در جامعه ما چقدر سابقه داشته و باخبر شدن از چنین اتفاقاتی را با این گستردگی باید مدیون رسانه‌های اینترنتی و شبکه‌های مجازی باشیم یا واقعاً افزایش آمار باعث شده هر چند روز یک بار خبری تکان‌دهنده در حوزه خشونت‌های اجتماعی برای مردم بازگو شود.
طی هفته گذشته چندین خبر در مورد همین خشونت‌ها که همه آن‌ها منجر به قتل شده‌اند، منتشر شده است. از مرگ جوانی در ساعات اولیه صبح به دلیل درگیری لفظی با دو رهگذر تا مرگ این زن و شوهر جوان که تنها به دلیل اختلافاتی بر سر شارژ ساختمان به دست همسایه خود در مقابل چشمان فرزندشان سلاخی شدند و دو مرد که در شمال ایران بر سر اختلافات مالی جان خود را از دست دادند. یکی از آن‌ها به دلیل اختلاف مالی دیگری را می‌کشد و در ادامه دست به خودکشی می‌زند.
افزایش میزان خشونت در جامعه را چطور می‌توان تحلیل و بررسی کرد؟ چه عواملی باعث بروز این میزان خشونت در میان افراد جامعه است؟ این‌ها سوالاتی است که تجارت‌نیوز در گفتگو با جامعه‌شناسان و آسیب‌شناسان آن‌ها را مورد کنکاش قرار داده است.
میزان خشونت در جامعه سیر صعودی داشته است
امان‌الله قرایی جامعه‌شناس دراین‌باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: «افزایش آمار خشونت در جامعه واقعی است و ربطی به انتشار اخبار در شبکه‌های مجازی و رسانه‌های اینترنتی ندارد. متاسفانه طی سال‌های گذشته هم تحقیقات میدانی‌ای که در این زمینه صورت گرفته و هم اخبار منتشرشده دراین‌باره نشان می‌دهد میزان خشونت در جامعه سیر صعودی داشته است.»
تورم، فقر و نبود امنیت شغلی بیشترین تاثیر را در بروز خشونت دارند
قرایی درباره عواملی که باعث بروز و افزایش خشم در جامعه می‌شوند، توضیح می‌دهد: «در حال حاضر تورم، فقر و نبود امنیت شغلی بیشترین تاثیر را در بروز خشونت دارند. همین سه دلیل می‌تواند هر فردی را تا سر حد جنون به خشم بکشاند و باعث شود دست به کار‌هایی بزند و در نهایت هم امنیت جامعه را خدشه‌دار کند.»
او می‌افزاید: «متاسفانه اتفاقی که درباره کشتن این زن و مرد جوان مقابل چشم فرزندشان رخ داده آن‌قدر تلخ است که نمی‌توان به‌راحتی از تاثیرات منفی آن هم بر روان جامعه و هم بر امنیت اجتماعی گذشت. اینکه فرزند آن‌ها قرار است چطور با این وضعیت و شوکی که تجربه کرده کنار بیاید و در نهایت چه دوران کودکی و نوجوانی و جوانی‌ای را خواهد گذراند مساله‌ای است که باید روان‌شناسان درباره‌اش نظر بدهند.»
خشونت مانند بمب در جامعه عمل می‌کند
قرایی ادامه می‌دهد: «اما این اتفاقات چه تاثیری بر جامعه می‌گذارد مساله‌ای است که مسئولان بیش از هر فرد دیگری باید به دلایل بروز آن توجه داشته باشند. افراد وقتی دست به چنین رفتار‌های خشونت‌باری می‌زنند که به فروپاشی روانی رسیده باشند. فردی که به بمبی از ناامیدی‌ها و ناملایماتی‌ها تبدیل شده برای منفجر شدن به جرقه‌ای کوچک و بی‌اهمیت نیاز دارد.»
این جامعه‌شناس تاکید می‌کند: «قطعاً اختلافی که بین این افراد به وجود آمده ریشه در مسائل مالی داشته است و در حال حاضر، چون مردم از نظر معیشتی و مالی تحت فشارند بروز چنین رفتار‌هایی خیلی هم دور از ذهن نیست. اصولاً وقتی افراد یک جامعه تحت فشار‌های متعدد اجتماعی و اقتصادی و سیاسی باشند کنترل خشم در این شرایط نمی‌تواند کار ساده‌ای باشد.»
جامعه خالی از شادی و نشاط، از خشونت پر می‌شود
او اضافه می‌کند: «به بیان ساده‌تر باید توجه داشته باشیم که خشونت بی‌دلیل به وجود نمی‌آید. در جامعه‌ای که شادی نیست، نشاط نیست، بیکاری و فقر هست، طلاق زیاد می‌شود، گرانی و تورم وجود دارد، هر روز که مردم از خواب بیدار می‌شوند با افزایش قیمت‌ها روبه‌رو می‌شوند، چرا باید آرام باشند و بخندند؟ در نتیجه خشونت از لحاظ جامعه‌شناسی یک پدیده تام است یعنی ده‌ها عامل در آن دخیل است، از لحظه تولد شروع می‌شود تا آخر عمر ادامه می‌یابد.»
خشونت از خشونت زاده می‌شود
قرایی در پایان توضیح می‌دهد: «یک بار دیگر باید تاکید کنم دلیل چنین اتفاقاتی که به آن قتل‌های ناخواسته می‌گوییم را باید در عوامل درون‌زای جامعه جست‌وجو کنیم. نمی‌توانیم این مسائل را بدون در نظر گرفتن شرایطی که الان بر زندگی مردم حاکم است بررسی کنیم. همان‌طور که تئوری چرخ در خشونت می‌گوید: خشونت از خشونت زاده می‌شود.»