نعناع گیاهی است که طبع گرم و خشک داشته و دارای خواص فراوان دارویی است. مصرف آن به اشکال مختلف ازجمله تازه، خشک‌شده، دم‌نوش، اسانس، دم‌کرده، پودر و… امکان‌پذیر است. نعناع یک گیاه بسیار معطر و با طراوتی است که به‌طور گسترده در آشپزی و در صنایع غذایی و آرایشی بهداشتی کاربرد فراوانی دارد. در اساطیر یونانی، نعناع به‌عنوان گیاه مهمان‌نوازی شناخته می شود. نعناع که عموماً به پوندیا در هند معروف است، به‌طور گسترده در غذاهای خاورمیانه‌ای، هندی، انگلیسی و آمریکایی به شکل چای، نوشیدنی، دم‌نوش، آب‌نبات، ژله، شربت، بستنی و غیره استفاده می شود. برگ‌های نعناع دارای بالاترین مقدار آنتی‌اکسیدان نسبت به سایر گیاهان موجود است. روغن نعناع شامل اسیدهای فنولیک، فیتوسترون، ساپونین ها، تریترپین ها، فلانوئیدها، کاروتنوئید، آنتوسیانین ها و غیره است که به‌طور گسترده برای مصارف مختلفی استفاده می شود. مهم‌ترین خاصیت دم‌نوش نعناع، تأثیر آن بر دردهای دستگاه گوارش شامل درد معده، روده، نفخ، دل‌پیچه، تهوع و اسهال است، همچنین از این برای رفع بوی نامطبوع دهان و پیشگیری از بروز بیماری لثه‌ای استفاده می‌شود.
خواص چای نعناع و دم‌نوش آن
به گفته خرید عطاری، نعناع ویژگی‌های آرامش‌بخش دارد و برای بیماران مبتلابه آسم به دلیل اینکه باعث انسداد در لوله بینی می شود بسیار مفید است.
نعناع علاوه بر خاصیت آرامش‌بخش بودن خاصیت پاک‌کنندگی و سم‌زدایی نیز دارد. از التهاب در معده جلوگیری می‌کند و فرآیند هضم را تقویت می‌کند. این امر به دلیل فعال شدن غدد بزاقی در مصرف نعناع که آنزیم‌های گوارشی را قادر به تولید مقادیر کافی می‌کند، اتفاق می‌افتد.
- کاهش و درمان اختلالات تنفسی:
نعناع به شکل چای یا جویدنی برای رفع گرفتگی گلو، بینی, برونشیت و ریه‌ها استفاده می شود. همچنین به تسکین بینی، گلو و مجاری تنفسی و جلوگیری از یک اختلال طولانی که معمولاً با آسم یا سرماخوردگی شروع می شود، کمک می‌کند.
روغن‌های موجود با ترکیب نعناع به‌طور گسترده‌ای برای مقاومت در برابر انتشار مواد شیمیایی خاص در بدن که منجر به آلرژی فصلی و تب یونجه نیز می شود شناخته می‌شوند. نعناع بهتر است به شکل خام یا به شکل چای و دم‌نوش مصرف شود تا از آلرژی‌ها محافظت کند.
نعناع به خاطر وجود مواد مغذی ضروری و خواصی چون آرامش بخشی و تسکین‌دهنده‌اش، یک گیاه بسیار مفید برای افزایش قدرت کبد و کمک به بهبود است.
نعناع یک خوشبوکننده دستگاه تنفس است ، علاوه بر اطمینان از تمیزی زبان و صمغ‌ها، مانع رشد باکتری دردهان می شود. بنابراین نعناع جز یکی از موارد مهمی است که در تهیه خمیردندان و دهان استفاده می شود.
نعناع به‌عنوان یک محرک مؤثر شناخته‌شده است که حفظ حافظه بلندمدت و هوشیاری مشخص را افزایش می‌دهد و افرادی که مصرف‌کنندگان معمولی نعناع هستند، به‌شدت هوشیار و باهوش هستند.
- خواص نعناع برای پوست سالم:
نعناع دارای خواص ضد خارش و ضدعفونی‌کنندگی است و باعث می شود که پوستتان کاملاً تمیز شده باشد. همچنین نعناع به‌پیش گیری و درمان عفونت‌های پوستی کمک کرده و در درمان و حذف زخم‌های ناشی از گزش حشرات مانند پشه و زنبورعسل مؤثر است.
نعناع یک محرک طبیعی بسیار معطر است که باعث افزایش انرژی در بدن می شود. همچنین می‌تواند به‌صورت روغن یا تنفسی یا به‌صورت بخار به کار رود تا افسردگی و خستگی را کاهش داده، ذهن را تحریک می‌کند، به آن نیرو می‌بخشد و حالت و کارکرد جامع بدن را افزایش می‌دهد.
تحقیقات نشان داده است که برخی آنزیم‌های فعال موجود در نعناع به توانایی پیشگیری و درمان سرطان مجهز هستند.
- کمک به گرفتگی‌های ماهیچه‌ای:
زمانی که گلوی شما قرمز و تحریک می شود، ماهیچه‌های دور گردن و قفسه سینه ممکن است از عمل سرفه که با ناراحتی‌های اولیه و التهاب در طول مری آورده شده‌اند، آسیب ببیند. پس از یک روز کامل سرفه کردن گلو و سینه بسیار خسته و زخمی می شود، پس استفاده از برگ‌های نعناع مفید است چراکه توانایی کاهش التهاب و همچنین توانایی آرام کردن فعالیت حرکتی در ماهیچه‌ها رادارند و این به‌نوبه خود به جلوگیری از التهاب ناشی از آن کمک خواهد کرد.
- مبارزه با اثرات سرماخوردگی:
سوزش، درد، دشواری در تنفس و تولید خلط تنها تعدادی از نشانه‌های بسیار ناراحت‌کننده سرماخوردگی است که حتماً تجربه کرده‌اید اما مصرف برگ‌های نعناع می‌تواند به تسکین دادن بخش عمده از اثرات آزاردهنده ناشی از بیماری کمک کند.
یکی از بدترین عواقب سرماخوردگی زمانی است که مجاری تنفسی شما با انواع مختلف التهاب مسدود می شود. این کار می‌تواند فعالیت‌های روزمره و حتی خواب شمارا مختل کند و احتمالاً ضعیف و بی‌حال هم خواهید بود، اما یک‌راه عالی برای مبارزه با مشکلات تنفسی این است که قطعه بزرگی از نعناع را بخورید یا بجوید. به خاطر ماهیت ضدالتهاب برگ‌های نعناع، به‌احتمال‌زیاد مناطق قرمز و متورم درون دستگاه تنفسی شما در مدت کوتاهی با خوردن یک نعناع تازه تسکین پیدا می‌کنند.
- خواص دم‌نوش نعناع برای اسهال و رفع دل‌درد:
برای اینکه دل‌درد و اسهال به‌سرعت با کمک دم‌نوش نعناع رفع شود تنها کافی است 1 قاشق نعناع خشک را به همراه دوتکه پوست نارنج خشک‌شده و نبات در دو فنجان آب بجوشانید. این ترکیب به‌سرعت دل‌درد و اسهال را درمان خواهد کرد.
- خواص دم‌نوش نعناع برای پریودی:
خاصیت ضد اسپاسمی دم‌نوش نعناع کمک به کاهش درد قاعدگی ناشی از اسپاسم عضلات رحم را به همراه خواهد داشت.
خواص چشمگیر برگ نعنا
از آنجایی که این یک داروی عالی برای درمان مشکلات معده است، می تواند یک درمان عالی برای درمان حالت تهوع مرتبط با تهوع صبحگاهی نیز باشد. آنزیم های لازم برای هضم غذا را فعال می کند و حالت تهوع را از بین می برد. این می تواند یک درمان عالی برای مادران باردار باشد که اغلب تهوع صبحگاهی را تجربه می کنند.
عطر نعناع طبیعتی بسیار آرام بخش دارد که می توان از آن در رایحه درمانی برای غلبه بر استرس استفاده کرد. عطر نعناع با آرامش ذهن به آرامش مغز و بدن شما کمک می کند. نعناع همچنین دارای خواص آداپتوژنی است که سطح کورتیزول را تنظیم می کند و مقاومت طبیعی در برابر استرس ایجاد می کند.
برگ های نعناع ممکن است به تلاش های شما برای کاهش وزن سالم کمک کند. مطالعه ای که در سال 2003 منتشر شد نشان می دهد که ممکن است به تحریک آنزیم های گوارشی کمک کند که مواد مغذی را از غذا جذب می کنند و چربی را مصرف می کنند و آن را به انرژی قابل استفاده تبدیل می کنند. اگر از نوشیدن نوشابه یا نوشیدنی های شیرین به نوشیدن چای نعنای بدون قند تغییر دهید، ممکن است به دلیل کاهش کالری دریافتی به کمک کند. یک چای 12 اونسی نعناع بدون شکر اضافه کالری صفر دارد در حالی که یک نوشابه 12 اونسی 150 کالری دارد.
انواع دم‌نوش نعناع
نعناع را می‌توان با سایر مواد دیگر مخلوط کرده و دم‌نوشی مفید و عالی تهیه‌کرده که هرکدام خواص خاص خود رادارند. در اینجا چند نوع از این دم‌نوش را بررسی می‌کنیم.
از خواص دم‌نوش نعناع با نبات می‌توان گفت که مصرف این دم‌نوش باعث می شود که تأثیر بیماری‌هایی ازجمله سرماخوردگی و سرفه و گلودرد بهتر شود. همچنین اگر از باد معده و روده رنج می‌برید نعناع برای بهبود این وضعیت معجزه می‌کند. استفاده از دم‌نوش نعناع با نبات راهکار مناسبی برای تقویت معده است و پاک‌سازی مناسبی را انجام می‌دهد. همچنین دم‌نوش نعناع با نبات به خاطر خاصیت آرامش‌دهنده‌ای که دارد، می‌تواند هنگام سرفه‌های سنگین به شما کمک کرده و سینه شمارا آرام کند. درواقع یک خاصیت ضد تشنج هم دارد.
اگر می‌خواهید علاوه بر چشیدن طعم تندوتیز این دم‌نوش، از تأثیرات مثبت آن بر روی سلامتتان بهره ببرید، پس‌دست به کارشده و گیاه تازه یا خشک نعناع و زنجبیل را تهیه کنید و آن‌ها را در دم‌کرده و نوش جان‌کنید. خواص دم‌نوش نعناع و زنجبیل بسیار بوده و می‌تواند دهان شمارا خوش‌بو کند و در کنارش اگر سردردی داشته باشید یا سرماخوردگی به سراغتان آمده باشد، حتماً این دم‌نوش کمک‌کننده خواهد بود.
حتماً می‌توانید تصور کنید که ترکیب لیموترش تازه با نعناع بی‌نظیر خواهد بود. از خواص دم‌نوش نعناع و لیموترش می‌توان گفت دم‌نوشی است که حسابی شمارا سرحال می‌کند و در کنارش ویتامین C که از طریق لیمو به بدنتان منتقل می‌شود، به سلامتتان کمک خواهد کرد. درواقع به خاطر خواص نعناع و لیمو، هردو نوشیدنی مناسبی برای افراد سرماخورده هستند و می‌تواند به جنگ میکروب‌ها برود.
نعناع فلفلی گیاهی معطر و از گونه‌های معروف نعناع است که از پیوند نعناع آبی و نعناع زینتی یا تند به وجود آمده است. نعناع فلفلی یک درمان سنتی محبوب برای تعدادی از بیماری‌هاست. گمان می‌رود این گیاه دارای اثرات آرام‌بخش باشد. از خواص دم‌نوش نعناع فلفلی می‌توان گفت که برای درمان نفخ شکم، درمان دردهای قاعدگی، درمان اسهال، تهوع، درمان اضطراب مرتبط با افسردگی، بهبود دردهای عضلانی و عصب، سرماخوردگی، سوء‌ِهاضمه و سندروم روده‌ی تحریک‌پذیر مؤثر است.
به‌طور سنتی از این دم‌نوش برای مقابله با سرماخوردگی، مشکلات تنفسی، مثانه و بیماری کبد، نفخ شکم و درد معده مورداستفاده قرارگرفته است. همچنین یکی از خواص دم‌نوش نعناع و پونه، جلوگیری از سقط‌جنین بوده و برای تسکین دردهای شروع دوره قاعدگی استفاده می شود.
خواص دیگر دم‌نوش نعناع
- خواص دم‌نوش نعناع برای بانوان
دم‌نوش نعناع می‌تواند برای خانم‌هایی که مبتلابه گرفتگی قاعدگی هستند، بسیار مفید باشد. یکی از خواص دم‌نوش نعناع این است که این دم‌نوش یک مایع خنک‌کننده مؤثر برای کاهش نفخ، دردهای شدید، گرفتگی قاعدگی و خستگی بوده و کسانی که در زمان قاعدگی دچار دل‌دردهای شدید هستند می‌توانند با نوشیدن دم‌نوش نعناع، درد خود را تسکین دهند. درد و گرفتگی عضلات در زمان قاعدگی معمولاً ناشی از انقباضات و اسپاسم عضلات رحم است؛ بنابراین دم‌نوش نعناع با خواص ضداسپاسمی که دارد، کمک می‌کند تا شدت انقباضات عضلات دیواره‌های رحم و به دنبال آن درد کاهش یابد، همچنین برای کاهش استرس و خستگی نیز از این دم‌نوش استفاده می‌شود.
- خواص دم‌نوش نعنا برای لاغری:
مصرف دم‌نوش نعناع این اطمینان را به شما می‌دهد که انرژی اضافه را به شیوه‌ای سالم از دست می‌دهید. نعناع با آزادسازی آنزیم‌های گوارشی، بدن را قادر به مصرف چربی بیشتری به‌منظور تولید انرژی می‌کند. کاربرد دیگر استفاده از نعناع با سایر غذاهایی است که برای بهبود سلامتی مانند لیمو شناخته می‌شوند. می‌توانید آب را با نعناع لیمو مخلوط‌کنید. این‌یک روش کلاسیک برای آماده کردن بدن برای یک مسیر سالم جدید است و کم کردن وزن را به شیوه‌ای سالم و طبیعی برای شما آسان‌تر می‌کند.
همچنین برای اینکه بتوانید راحت‌تر در این مسیر قرار بگیرید بهتر است از برنامه‌های غذایی که متخصص تغذیه در اختیار شما قرار می‌دهد استفاده کنید تا زودتر و بهتر به هدفتان برسید. سایت یکی از سایت‌هایی است که با توجه به مشخصات فردی هرکس برنامه غذایی مخصوص به او را تجویز می‌کند. پس برای دریافت این برنامه به قسمت در این سایت مراجعه کنید. نعنا یک گیاه کوچک با بویی عالی است که به سرعت رشد می‌کند و دارای مزایای بسیاری است. پرورش و نگهداری آن در منزل می‌تواند حیوانات و حشراتی همچون مورچه و مگس را از شما دور کند. مزایای این گیاه برای سلامتی باورنکردنی است. فرقی نمي‌کند که نعنا تازه يا خشک باشد، اين سبزی معطر معجزه می‌کند.
برای به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.
| نام فارسی: | نعنا |
| خاستگاه: | اروپا ، اسیا، آفریقا و امریکای شمالی |
| نام انگلیسی: | Minte |
| نام علمی: | Mentha sp |
| خانواده: | LAMIACEAE – نعناعیان |
| نامهای دیگر: |
نعنا گیاهی چند ساله است که طول بوته آن ممکن است به ۹۰ سانتیمتر هم برسد. برگ و ساقه نعنا دارای اسانس معطر می‌باشد. ساقه‌های آن دونوع خزنده و زیر زمینی می‌باشند. از میان ریشه‌ها، یک شاخه قائم و برگدار کوچک خارج می‌شود که برگ‌های آن متقابل، بیضوی، نوک تیز، دندانه دار و کمی پوشیده از کرک بوده و از تمامی قسمت‌های آن بوی معطر و مطبوعی استشمام می‌شود. ساقهٔ این گیاه چهارگوش و به رنگ قرمز مایل به بنفش یا مایل به ارغوانی است. گل‌های آن در ماه‌های مرداد و شهریور ظاهر می‌گردند. رنگ گلی یا ارغوانی مایل به بنفش دارند و به تعداد زیاد در مجاور یکدیگر به نحوی مجتمع می‌رویند. در ایران نعنا تازه را به صورت سبزی خوردن به مصرف می‌رسانند. گاهی آن را خشک کرده و در غذاهای مختلف از آن استفاده می‌کنند. از برگ و ساقه آن عرق نعنا تهیه می‌کنند که استفاده طبی دارد. همچنین از برگ نعنا استفاده دارویی می‌شود.
همچنین بخوانید :
شرایط نگهداری و پرورش نعنا
خاک: خاک مناسب برای کاشت نعنا شامل مخلوطی از پیت ماس یا کوکوپیت همراه با پرلیت یا ماسه است، همچنین ترکیبی از کمپوست و خاک باغچه را نیز می‌توان برای کاشت نعنا در گلدان استفاده کرد.
آبیاری: برای رشد بهتر نعنا لازم است خاک گلدان همواره مرطوب و نه خیس باشد. بنابراین ابتدا از زهکش گلدان مطمئن باشید و دوما بسته به دمای محیط گیاه را روزانه دو بار به مقدار کم آبیاری کنید.
دما: بهترین دما برای رشد نعنا 18 تا 21 درجه سانتی‌گراد است بنابراین از قرار دادن گلدان نعنا در برابر باد سرد مانند کولر و یا در کنار بخاری خودداری کنید.
نور: سبزی نعنا به نور کافی برای رشد نیاز دارد و لازم است روزانه حداقل ۳ تا ۴ ساعت آفتاب مستقیم ببیند. مکانی را برای گذاشتن گلدان نعنای خود انتخاب کنید که علاوه بر داشتن آفتاب مستقیم در چند ساعت از روز، گردش هوای خوبی هم داشته باشد. بهترین مکان برای نگهداری گلدان نعنا نزدیک پنجره جنوبی یا در بالکن است.
هرس: مدتی بعد از کاشت نعنا در گلدان لازم است، به‌طور مرتب سرشاخه‌های گیاه را هرس کنید تا رشد جوانه‌های جانبی بیشتر و درنتیجه بوته‌های نعنا پرپشت‌تر شوند.
کود دهی: بهتر است از دادن کود به سبزی‌ها خودداری کنید چون باعث تغییر طعم گیاه می‌شوید، با این‌حال اگر مشاهده کردید که گیاهتان کمبود تغذیه دارد و به‌خوبی رشد نمی‌کند، مقداری کود مایع به آن بدهید.
تکثیر نعنا
نعنا را به وسیله تقسیم بوته و یا از طریق قلمه سبز و قلمه ریشه تکثیر می‌کنند. بوته‌های تقسیم شده آن به فاصله ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر از یکدیگر کاشته می‌شوند. بعد از ۴ تا ۵ سال تمام زمین‌های مزرعه پوشانده می‌شود. لذا بعد از این مدت بوته‌ها از زمین خارج شده، بعد از تقسیم بوته دو مرتبه در محلی دیگر به کشت آن اقدام می‌شود. این گیاه از طریق بذر قابل تکثیر است، ولی اکثراً بذور آن سبز نمی‌شوند و گیاهان تولید شده شبیه پایه مادری نیستند.
برای به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.
خواص دارویی نعنا
- سیستم گوارشی را تسکین می‌دهد و در رفع گاز معده کمک می‌کند.
- برگ این گیاه، خاصیت ادرارآور، نشاط آور و ضد انقباض عضلانی و ضدتهوع دارد.
- برگ نعنا، درمان مناسبی برای رفع سردرد، تب، حالت تهوع، اختلالات گوارشی و … محسوب می‌شود.
- ساقه و روغن طبیعی به دست آمده از بوته نعنا، درمان موثری برای سرطان‌های پوست، کبد، ریه و لوزالمعده است.
- برگ نعنا با افزایش سوخت و ساز بدن، چربی اضافه بدن را می‌سوزاند.
- برای رفع بوی نامطبوع دهان و پیشگیری از بروز بیماری لثه ای به کار برده می‌شود.
- چای نعنا از تهوع صبحگاهی در دوران بارداری پیشگیری می‌کند.
- فیبر غذایی موجود در آن، احساس سیری و سلامتی روده ای ایجاد می کند و یبوست و بواسیر را تسکین می‌دهد.
- چای نعنا علاوه بر انرژی زا بودن، حرارت اضافه بدن را خارج کرده و سرماخوردگی و سرفه فصلی را نیز درمان می‌کند.
- سکسکه و گوش درد را برطرف می‌کند. بخور روغن نعنا آرامش بخش است.