چاپ سیلک، یا همون چاپ سریگرافی، به‌عنوان یکی از روش‌های قدیمی و پرطرفدار چاپ، نیاز به دقت و مهارت‌های خاصی دارد. یکی از مهم‌ترین مراحل این فرآیند، لاک کشیدن روی شابلونه. این مرحله، که به نظر می‌رسه خیلی ساده باشه، در واقع تأثیر بزرگی روی کیفیت نهایی چاپ داره. اگه لاک کشیدن به درستی انجام نشه، ممکنه طرح شما به خوبی روی سطح چاپی منتقل نشه یا کیفیت کلی چاپ پایین بیاد. بنابراین، تو این مقاله قصد دارم به‌طور کامل مراحل لاک کشیدن روی شابلون چاپ سیلک رو برات توضیح بدم.
در ویدیوی زیر به طور کامل می توانید نحوه لاک کشیدن روی شابلون سیلک را یاد بگیرید.
-
چرا لاک کشیدن روی شابلون مهمه؟
قبل از اینکه وارد جزئیات بشیم، بذار اول از همه بگم که لاک کشیدن یعنی چی و چرا این مرحله این‌قدر مهمه. تو چاپ سیلک، لاک یک لایه حساس به نور است که روی توری شابلون اعمال می‌شود. این لاک بعد از خشک شدن و نوردهی، قسمت‌های غیرطرح رو مسدود می‌کنه و فقط نواحی مورد نظر رو برای عبور جوهر باز می گذارد. به‌عبارت دیگر، لاک کشیدن دقیق و یکنواخت، تضمین می‌کند که جوهر فقط از قسمت‌های مورد نظر عبور کند و بقیه‌ی توری بسته بماند.
-
آماده‌سازی شابلون برای لاک کشیدن
قبل از اینکه لاک رو روی شابلون بزنید، باید توری رو به‌خوبی آماده کنید. چرا که سفت بودن و فیکس شند توری روی شابلون باعث می شود وقتی شابلون را داخل دستگاه چاپ سیلک قرار می دهیم چاپ با کیفیتی داشته باشیم البته در چاپ دستی نیز این مسئله از اهمیت بالایی بر خوردار است. این آماده‌سازی شامل چند مرحله ساده اما مهمه:
- تمیز کردن توری: اولین و مهم‌ترین قدم، تمیز کردن توریه. حتی اگه توری شما نو باشه، ممکنه گرد و غبار یا چربی روی اون وجود داشته باشه که می‌تونه روی چسبیدن لاک تأثیر بذاره. بهتره توری رو با آب و صابون ملایم بشویید و بعد با یه پارچه تمیز و بدون پرز خشک کنید.
- خشک کردن توری: قبل از لاک کشیدن، باید مطمئن بشید که توری کاملاً خشک شده. رطوبت می‌تونه باعث بشه که لاک به درستی نچسبه یا در طول فرآیند پخش بشه.
-
انتخاب لاک مناسب
لاک‌هایی که برای چاپ سیلک استفاده می‌شن، معمولاً به دو نوع اصلی تقسیم می‌شن: لاک‌های پایه آب و لاک‌های پایه روغن. هر کدوم از این‌ها مزایا و معایب خودشون رو دارن. لاک‌های پایه آب به خاطر خشک شدن سریع و پاک شدن راحت‌تر، بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرن. از طرفی، لاک‌های پایه روغن مقاومت بیشتری دارن و برای کارهایی که نیاز به دوام بالا دارن مناسب‌ترن.
انتخاب لاک مناسب بستگی به نوع کار شما و نوع جوهری که قراره استفاده کنید داره. بهتره با توجه به نیاز خودتون، لاک مناسب رو انتخاب کنید.
-
مراحل لاک کشیدن روی شابلون
حالا که توری آماده شده و لاک مناسب رو انتخاب کردید، نوبت به لاک کشیدن می‌رسه. این مرحله نیاز به دقت و صبر داره. مراحل زیر رو به ترتیب انجام بدید:
- ریختن لاک روی شابلون: لاک رو به اندازه کافی روی یکی از لبه‌های شابلون بریزید. مهمه که مقدار لاک نه خیلی کم باشه و نه خیلی زیاد. بهتره با یه مقدار کم شروع کنید و در صورت نیاز بیشتر کنید.
- کشیدن لاک با کاردک: حالا با استفاده از یه کاردک مخصوص (که بهش اسکوییجی هم می‌گن)، لاک رو به‌صورت یکنواخت روی سطح شابلون بکشید. حرکت کاردک باید یکنواخت و با فشار مناسب باشه تا لاک به‌طور کامل روی توری پخش بشه و یه لایه‌ی نازک و یکنواخت رو تشکیل بده. معمولاً بهتره این کار رو دو تا سه بار از بالا به پایین و بالعکس تکرار کنید تا مطمئن بشید که همه‌ی قسمت‌ها به‌خوبی پوشیده شدن.
- بررسی لایه لاک: بعد از اینکه لاک رو کشیدید، شابلون رو زیر نور بررسی کنید تا مطمئن بشید که هیچ نقطه‌ی خالی یا غیر یکنواختی وجود نداره. اگه لازم بود، می‌تونید یه لایه دیگه لاک بزنید.
- خشک کردن لاک: بعد از لاک کشیدن، شابلون رو توی یه محیط تاریک و بدون گرد و غبار قرار بدید تا خشک بشه. برای خشک شدن کامل لاک، بسته به نوع لاک و شرایط محیطی، ممکنه چند ساعت زمان نیاز باشه. بعضی‌ها از خشک‌کن‌های مخصوص هم استفاده می‌کنن تا این فرآیند رو تسریع کنن.
-
نکات مهم در لاک کشیدن
- دمای محیط: بهتره لاک کشیدن رو توی محیطی با دمای معمولی انجام بدید. دمای خیلی بالا یا پایین می‌تونه روی عملکرد لاک تأثیر بذاره و فرآیند رو مختل کنه.
- سرعت و دقت: هر چه سرعت کار شما بیشتر باشه، احتمال یکنواخت نبودن لایه‌ی لاک بیشتره. برای همین بهتره که آروم و با دقت کار کنید.
- ذخیره‌سازی شابلون: بعد از خشک شدن لاک، شابلون باید در محیطی تاریک و خشک نگهداری بشه تا قبل از نوردهی، لاک آسیب نبینه.
-
مشکلات رایج و راه‌حل‌ها
گاهی ممکنه با مشکلاتی مثل پخش نشدن درست لاک، تشکیل حباب یا سخت شدن نابرابر لاک مواجه بشید. این مشکلات معمولاً به دلیل لاک کشیدن نادرست یا شرایط نامناسب محیطی پیش میان. راه‌حل اینه که به هر مرحله دقت بیشتری کنید و از ابزارها و مواد با کیفیت استفاده کنید. لاک کشیدن یکی از مراحل مهم در چاپ سیلک است که در دیگر روش های مانند چاپ تامپو یا چاپ افست وجود ندارد.
-
نتیجه‌گیری
لاک کشیدن روی شابلون چاپ سیلک، یکی از مراحل کلیدی و تأثیرگذار در این فرآینده که اگه به‌درستی انجام بشه، کیفیت نهایی چاپ به‌طور قابل توجهی بهتر می‌شه. با رعایت نکات گفته‌شده و تمرین بیشتر، می‌تونید به مهارت بالایی توی این کار برسید و چاپ‌هایی با کیفیت عالی تولید کنید.