نقاشی باران بر مریخ؛ ردپای آبی در دل بیابانی سرخ

نگار علی- مریخ سیاره ای که امروز خشک سرد و بی جان به نظر می رسد روزگاری ممکن است شبیه زمین ما بوده باشد. پژوهشگران معتقدند در گذشته ی دور مریخ اقلیمی گرم و مرطوب داشته فرضیه ای که براساس ساختارهای زمین شناسی گسترده ای شکل گرفته که به نظر می رسد در اثر جریان آب ایجاد شده اند.

اکنون یک تیم تحقیقاتی به سرپرستی دکتر «آماندا اشتکل» از موسسه فناوری کالیفرنیا (Caltech) با استفاده از شبیه سازی های کامپیوتری نشانه هایی از بارش باران و حتی برف در مریخِ ۴ میلیارد سال پیش یافته است. آن ها از مدلی استفاده کردند که در اصل برای زمین طراحی شده بود و آن را برای تحلیل شرایط اقلیمی مریخ در دوره «نواکی» (Noachian Epoch) یعنی زمانی که آب احتمالاً نقش مهمی در شکل دهی به سطح سیاره داشته به کار گرفتند.

اما مسئله اینجاست: مدل های اقلیمی موجود نشان می دهند که دمای سطح مریخ آن قدر پایین بوده که امکان وجود آب مایع بسیار بعید به نظر می رسد. پس اگر آب آن قدر سرد بوده که نباید مایعی وجود داشته باشد این دره ها و شیارهای بزرگ چطور شکل گرفته اند؟

در این پژوهش دو سناریوی مختلف بررسی شده است:

۱. اقلیم گرم و مرطوب که در آن بارش باران و برف گسترده رخ می داده.
۲. اقلیم سرد و خشک که تنها در اثر ذوب شدن یخچال ها در حاشیه ی کلاهک های قطبی آب موقتاً جاری می شده.

نتایج نشان داد که سناریوی گرم و مرطوب بهتر می تواند توضیح دهد چرا دره ها و شبکه های رودخانه ای در ارتفاعات بسیار متنوع و مناطق گوناگون مریخ شکل گرفته اند. در حالی که مدل ذوب یخ تنها برای نواحی خاصی از مریخ قابل قبول به نظر می رسد.

برای مثال: در منطقه ای به نام دهانه ی «جزرو» (Jezero Crater) که اکنون کاوشگر «پشتکار» ناسا در آن فعالیت می کند نشانه هایی از جریان آبی قدرتمند دیده شده که برای جابه جایی سنگ های بزرگ نیاز به آب جاری بوده است.

دانشمندان همچنین شباهت هایی بین چشم اندازهای مریخ و مناطق زمین شناسی در یوتا (آمریکا) دیده اند موضوعی که بیشتر به ارتباط زمین و مریخ در گذشته دامن می زند.

در نهایت این پژوهش که در تاریخ ۲۱ آوریل ۲۰۲۵ در مجله علمی Journal of Geophysical Research: Planets منتشر شده نشان می دهد که بارش نقش مهمی در شکل گیری مریخِ اولیه داشته و احتمال وجود اقلیم گرم در گذشته ی این سیاره را تقویت می کند.

دکتر برایان هاینک نویسنده ارشد این مطالعه می گوید: «وقتی فرسایش ناشی از جریان آب متوقف شد مریخ مثل قاب عکسی از گذشته ی زمین منجمد شد. شاید امروز مریخ بیشتر از آن چه فکر می کردیم شبیه زمین ۳.۵ میلیارد سال پیش باشد.»

منبع: space

۲۲۷۲۲۷