کنار گذاشتن سلاح توسط پ ک ک، به معنی تمام شدن موضوع کُردها برای اردوغان است؟

به گزارش خبرگزاری patc روزنامه اعتماد نوشت:

اگر چه در باب اعلام تصمیم حزب کارگران کردستان (پ ک ک) مبنی بر کنار گذاشتن مبارزه مسلحانه پس از نزدیک به نیم قرن فعالیت جزییات و سازوکارها به شکلی دقیق و روشن مشخص نشده اما نفس اعلام چنین رویکردی خواه با نیت واقعی یا در سطحی نمادین می تواند بازتاب های گسترده ای در سطح منطقه به دنبال داشته باشد.

چنانکه در ارزیابی این تحول باید تجربه تاریخی خاورمیانه را به خاطر آورد و آن اینکه جنبش های اجتماعی عدالت خواه و اعتراضی نه به سادگی خلق می شوند و نه به سادگی از بین می‎ روند. 

چنین جنبش هایی تابع همان قانونی هستند که در فیزیک نیز وجود دارد. به عبارتی دیگر هیچ چیز از میان نمی رود بلکه از حالتی به حالت دیگر تبدیل می شود. جنبش های کردی نیز از این قاعده مستثنا نیستند. در طول دهه ها شاهد ظهور جنبش های کلاسیک و سپس مدرن کردی بوده ایم و رفت وآمد میان این اشکال مختلف همواره وجود داشته است. 

از همین منظر اینگونه نیست که اعلام انحلال حزب کارگران کردستان بدان معنا باشد که مساله کردها در ترکیه به گونه ای که مطلوب هیات حاکمه این کشور و حزب عدالت و توسعه و شخص رجب طیب اردوغان باشد از دستور کار خارج شده یا صورت مساله به کلی پاک شود. 

البته این نکته را هم نمی توان نادیده گرفت که طی فعالیت حزب عدالت و توسعه از سال ۲۰۰۲ تاکنون گشایش هایی در حوزه مسائل مربوط به جامعه کرد در ترکیه ایجاد شده و این روند در صورت بندی مساله نیز تاثیراتی داشته است. اما به نظر می رسد جنبش هویت خواه کردی به اشکال مختلفی ادامه حیات خواهد داد. 

شاید اکنون صرفا بنا بر ملاحظات داخلی و منطقه ای این تمایل وجود داشته باشد که پ ک ک از فاز نظامی به نوعی خارج شود. از این منظر تصمیم پ ک ک را می توان در عین حال که به مثابه یک امتیاز و دستاورد برای اردوغان و حزب متبوعش تلقی کرد همزمان اما قطعیت و نهایی بودن آن روشن نیست. 

به نظر می رسد پرونده هنوز باز است و باید منتظر ماند و دید معادلات داخلی و منطقه ای با لحاظ کردن این موضوع در چه مسیری تعریف خواهد شد. همچنین باید از هیاهوی تبلیغاتی و پروپاگانداهایی که دو طرف ماجرا دنبال می کنند فاصله گرفت تا بتوان با نگاهی واقع بینانه پیامدها و نتایج چنین تصمیمی را رصد و تبیین کرد.

در این زمینه اما برخی پیامدهای کوتاه مدت این تصمیم قابل ذکر هستند؛ از جمله تاثیر آن بر رقابت های انتخاباتی بازآرایی درون اپوزیسیون و نیز توفیق احتمالی اردوغان در جلب آرای بخشی از جامعه کرد. اما همه اینها متغیرهایی ناپایدار غیرقطعی و شکننده هستند و بستگی زیادی دارد به اینکه آقای اردوغان تا چه اندازه بتواند به وعده هایش جامه عمل بپوشاند. 

مسائلی نظیر مطالبات انباشته شده جامعه کرد و همچنین حقوق سایر اقلیت های فرهنگی و مذهبی در ترکیه از جمله جنبش پرنفوذ علویان همچنان پابرجاست و تعیین کننده خواهد بود.

اما از زاویه ای دیگر و درباره پیامدهای این تصمیم در رابطه با کردهای سوریه نیز باید گفت مساله کردی در سوریه هیچ گاه وزن و عمق مساله کردها در ترکیه عراق یا حتی ایران را نداشته است. در واقع مساله کردهای سوریه بیشتر تابعی از معادلات کلان منطقه ای بوده تا اینکه در ساختار اجتماعی خود سوریه ریشه داشته باشد. در این چارچوب ترکیه نیز فقط یکی از کنشگران اصلی در معادلات سوریه است به ویژه از منظر امنیت ملی و رقابت با بازیگران دیگر. با این حال در کوتاه مدت و با توجه به شرایط صحنه جنگ قدرت در سوریه و این گزاره که اگرچه تاکنون ترکیه در کوتاه مدت برنده معادلات قدرت در سوریه و روی کار آوردن رژیم هوادار خود اما نه کاملا مطیع موفق بوده با این حال بعید به نظر می رسد که دست اردوغان برای تعیین تکلیف در مناطق کردنشین سوریه باز باشد. 

در هر صورت باید از این موضوع استقبال کرد و آن را به فال نیک گرفت. چرا که اقدام به کاهش خشونت و تلاش برای جایگزینی روش های خشونت آمیز با مبارزات مدنی امری مثبت و امیدبخش است. این تغییر می تواند به تدریج گسترش یابد و به سایر کشورهای منطقه که با تنش های سیاسی قومی مذهبی و زبانی و نیز اختلافات ناحیه ای مواجه هستند نفوذ کند. در این راستا می توان امیدوار بود که این تحولات به تقویت ثبات و صلح هم در داخل کشورها و هم در سطح منطقه کمک کند.

۲۷۳۰۲