اعلام زود هنگام کاهشی بودن حوادث رانندگی درحالی توسط رئیس جمهور انجام شد که سخنگوی پلیس گفت: «آمار تصادفات دهشتناک است.»
حوادث رانندگی با تردد‌های جاده‌ای در ایران پیوند ناگسستنی دارد، سال‌هاست که آمارهای مرگ‌ومیر ناشی از تصادفات نگران کننده شده است، اما این آمار‌ها در ایام نوروز ظهور و بروز بیشتری پیدا می‌کند، شاید دلیلی اصلی آن حجم زیاد سفر‌های نوروزی است که در یک بازه زمانی بیست روزه انجام می‌شود.
با شروع سفر‌های نوروزی آمارهای مربوط به مرگ‌ومیر‌های جاده‌ای توسط پلیس اعلام می‌شود و آمارهای تکمیلی آن بعدتر توسط سازمان پزشکی قانونی اعلام خواهد شد، بنابراین عجله در اعلام بهبود یا افزایش موارد مرگ‌ومیر ناشی از تصادفات نوروزی به‌ویژه در روز‌های اول شروع تعطیلات می‌تواند با خطا همراه باشد اتفاقی روز گذشته رخ داد، درحالی‌که پلیس خبر از «آمارهای دهشتناک» تصادفات داد، رئیس جمهور اعلام کرد براساس گزارش پلیس حوادث جاده‌ای کاهشی بوده است. سید ابراهیم رئیسی با حضور در ستاد هماهنگی سفر گفت: «براساس گزارشی که عزیزان پلیس دادند حوادث جاده‌ای کاهش داشته است، اما ما قانع نیستیم و معتقدیم باید روزی برسد که حادثه‌ای نداشته باشیم.»
مقایسه امسال با سال گذشته
اعلام کاهشی بودن حوادث جاده‌ای توسط رئیس جمهور درحالی‌ست که حتی اگر آمارهای مربوط به ۴ فروردین امسال و سال گذشته را مقایسه کنیم چندان کاهشی به‌نظر نمی‌رسد. سردار مومنی، فرمانده پلیس راه کشور روز گذشته (۴ فروردین) اعلام کرد: «متاسفانه ازابتدای طرح نوروزی تاکنون ۳۷۳ نفر از هم وطنان را در تصادفات از دست دادیم، این آمار قطعا بیشتر می‌شود چراکه برخی از مصدومان که در بیمارستان‌ها قرار دارند که متاسفانه ممکن است فوت کنند و به این آمار اضافه می‌شود. همچنین بیش از ۱۰ هزار و ۵۰۰ نفر از هموطنان نیز در این چند روز مجروح شدند که حدودا ۱۵ تا ۲۰ درصد از این مجروحان معلول می‌شوند لذا از مسافران نوروزی خواهش می‌کنم که حتما قوانین را مراعات کنند.»
حالا این آمار را به چهارم فروردین سال گذشته (۱۴۰۲) مقایسه کنید، سید کمال هادیانفر، رییس پلیس راهنمایی و رانندگی فراجا گفت: «متاسفانه تا روز گذشته (چهارم فروردین ۱۴۰۲) ۳۸۵ نفر ناشی از تصادفات فوتی داشتیم و ۷۱۰۰ نفر نیز مجروح و مصدوم داشته‌ایم یعنی روزانه ۴۰ نفر در تصادفات جان خود را از دست داده اند.»
مقایسه دو روز مشابه در سال گذشته و امسال نشان می‌دهد آمارهای مربوط به حوادث جاده‌ای چندان هم کاهشی نبوده، حتی برعکس درخصوص آمار مصدومان وضعیت افزایشی هم داشته است. همچنین اظهارات رئیس جمهور درباره کاهشی بودن آمار حوادث جاده‌ای در شرایطی گفته شد که روز گذشته (۴ فروردین ۱۴۰۳) سردار منتظرالمهدی معاون فرهنگی اجتماعی فراجا گفت: «آهستگی فضیلت است و با توجه به آمار دهشتناک تصادفات و جان باختگان سعی کنیم نقص و نقصان جاده‌ها و خودرو‌ها را با دقت بیشتر در رانندگی جبران کنیم.»
او ادامه داد: «حتما این روزها به آمارهای حوادث رانندگی دقت کرده‌اید؛ تنها در کمتر از یک هفته تعداد زیادی جان خود را از دست داده و تعداد قابل توجهی هم معلول و مصدوم شده‌اند؛ و تراژیک‌تر از آن این که میزان مرگ و میر سالانه ناشی از حوادث رانندگی کشورمان برابر با کل تلفات رانندگی ۲۷ کشور اروپایی است. آیا این آمار دهشتناک نیست؟»
مرگ‌ومیر حوادث جاده‌ای در ایران برابر با کل اروپا
به نمودار زیر توجه کنید، این نمودار مقایسه آمار تلفات جاده‌ای در ایران با اتحادیه اروپا است. رضا امیدی، جامعه‌شناس با انتشار این نمودار در صفحه شخصی خود در تلگرام (سیاست‌گذاری اجتماعی) نوشت: «میزان مرگ‌ومیر ناشی از تصادفات رانندگی در ایران تقریباً به اندازه کل اروپا است. جمعیت ایران حدود ۸۵ میلیون نفر و جمعیت اروپا حدود ۷۵۰ میلیون نفر است. براساس آمارهای بین‌المللی نرخ تعداد خودرو در ازای هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت در ایران حدود ۱۸۳ دستگاه و در اروپا حدود ۵۰۰ دستگاه است. براساس آمارهای بین‌المللی نرخ مرگ‌ومیر ناشی از تصادفات رانندگی در ایران در ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت حدود ۲۳ نفر است. در این شاخص ایران در منطقۀ خاورمیانه و شمال آفریقا جزو پنج کشور با بدترین وضعیت است؛ پس از عربستان، یمن، عراق، و لیبی. در بین کشور‌های آسیا و اقیانوسیه هم ایران جزو ۱۰ کشور با بدترین وضعیت در این شاخص است.»
امیدی نوشته که: «بدیهی است متغیّرهای زیادی نظیر کیفیت خودرو، وضعیت جاده‌ها، گستردگی و کیفیت حمل‌ونقل عمومی، کیفیت رانندگی، الگوی سفر، میزان سفر-کیلومتر با خودرو، و … در این وضعیت دخیل‌اند، اما با همه این‌ها، وضعیت ایران تکان‌دهنده است.»
آمار‌هایی به روز‌های آخر فروردین ختم می‌شود
البته برای اعلام آمارهای مربوط به فوتی‌ها باید تا روز‌های بعد از تعطیلات نوروز صبر کرد، تعطیلاتی که به‌نظر می‌رسد امسال با توجه به شرایط تقویم کمی هم طولانی شود. مثلاً سال گذشته در روز‌های آخر فروردین بود که پزشکی قانونی اعلام کرد: «از ۲۵ اسفند سال ۱۴۰۱ تا ۱۵ فروردین سال ۱۴۰۲، هزار و ۱۶۸ نفر بر اثر تصادفات رانندگی جان خود را از دست دادند.»