در پاسخ به این سوال که اگر زن تمکین نکند می تواند طلاق بگیرد ، باید نوع طلاق از طرف زن را مورد توجه قرار داد . عدم تمکین زن برای طلاق عسر و حرج مسئله ساز است ؛ چرا که اصولا تا زمانی که زن تمکین نکرده باشد دچار عسر و حرج نمی شود و اثبات آن سخت است . اما عدم تمکین زن ارتباطی با طلاق خلع ندارد و زن حتی در صورت اثبات عدم تمکین می تواند از حق طلاق خلع استفاده نماید .
برای مشاوره با بهترین وکیل دادگستری در تهران می توانید به سایت مراجعه کنید و با کارشناسان ما مشورت بگیرید.
یکی از مهم ترین تکالیف قانونی برای زنان که به موجب عقد نکاح ایجاد می شود ، تمکین از شوهر است که این تمکین به صورت تمکین عام و تمکین خاص مفهوم پیدا می کند . تمکین عام به معنای پذیرش مدیریت خانواده توسط شوهر بوده و تمکین خاص ناظر بر روابط زناشویی میان زوجین است .
نظر به اهمیت تمکین زن در زندگی مشترک و پیش بینی چنین تکلیفی در قانون ، این سوال مطرح می شود که آیا در صورت عدم تمکین باز هم زن می تواند از شوهرش جدا شود یا اینکه عدم تمکین از طرف زن سبب از بین رفتن حق طلاق وی خواهد شد ؟
به همین مناسبت در این مقاله قصد داریم به بررسی این سوالات بپردازیم که اگر زن تمکین نکند می تواند طلاق بگیرد ؟ همچنین اینکه اگر زن تمکین نکند می تواند درخواست طلاق عسر و حرج کند ؟ و اگر زن تمکین نکند می تواند از حق طلاق خلع استفاده نماید ؟
اگر زن تمکین نکند می تواند طلاق بگیرد ؟
بر اساس قانون مدنی یکی از وظایف زنان پس از انعقاد عقد نکاح تمکین از شوهر می باشد . همانطور که اشاره شد را می توان در دو معنای عام و خاص تعریف کرد که در تمکین خاص زن باید به ایفای وظایف زناشویی در قبال همسرش پرداخته و در تمکین عام ضمن پذیرش ریاست مرد بر خانواده ، با همسرش خوش رفتاری و حسن معاشرت داشته باشد .
اما تمکین از شوهر امری مطلق و همیشگی نیست ؛ چرا که در قانون مواردی هم مورد پیش بینی قرار گرفته است که در صورت وجود آنها ، زن اجازه دارد که به حکم قانون از تمکین در برابر شوهر خودداری کند . عذر موجه عدم تمکین زن از شوهر را می توان شامل مواردی همچون ابتلای شوهر به بیماری های جنسی و مقاربتی ، عذر شرعی و یا وجود بیماری زن برای تمکین خاص و همچنین ایجاد ضرر جسمی ، مالی یا شرافتی برای زن در صورتی که با شوهر در یک منزل زندگی کند دانست .
در صورتی هم که حق تعیین منزل به زن داده شده باشد زن می تواند در منزل مشترک با همسر زندگی نکند و این عدم تمکین موجه است و اگر هم زن طبق قانون بخواهد از استفاده کند ، می تواند از تمکین عام و خاص در برابر شوهر امتناع کند . لازم به ذکر است که عدم تمکین زن آثار حقوقی مهمی را به دنبال خواهد داشت ؛ به عنوان مثال اگر زن تمکین نکند حق نفقه اش از بین می رود ؛ مگر اینکه به یکی از این دلایل موجهی که ذکر شد تمکین انجام نداده باشد .
در پاسخ به این سوال که اگر زن تمکین نکند می تواند بگیرد یا خیر و به عبارت دیگر آیا امکان پذیر است یا خیر، باید تفاوت قایل شویم بین موردی که زن با دلیل موجهی تمکین نمی کند و یا اینکه بدون هیچ مانع قانونی از تمکین در برابر شوهر امتناع کرده و قصد طلاق گرفتن دارد .
در صورتی که زن به دلایل موجهی همچون خوف از ضرر بدنی از طرف شوهر ، با او در یک منزل زندگی نکرده و اتفاق افتاده است ، نمی توان حق طلاق را به دلیل عدم تمکین از وی گرفت . چرا که زن به دلیل ایجاد عسر و حرج یا سختی غیر متعارف مرتکب عدم تمکین شده است و در واقع خود مرد اسباب عدم تمکین زن را فراهم کرده است .
اما اگر عدم تمکین صرفا از روی لجبازی یا مسائل دیگر باشد و زن دلیل موجهی برای عدم تمکین خود نداشته باشد دادگاه حکم بر طلاق زن صادر نمی کند و زن برای طلاق گرفتن باید از طریق طلاق توافقی یا طلاق خلع اقدام کند و رضایت شوهر را برای طلاق گرفتن به دست بیاورد ولی هیچ گونه برای زن در نظر گرفته نمی شود .
نکته مهمی که در مورد طلاق از طرف زن در صورت عدم تمکین وجود دارد آن است که زن همواره برای اینکه بتواند از شوهر خود طلاق بگیرد باید دلیل موجهی به دادگاه ارائه کند ؛ مانند اینکه مرد نفقه نپردازد ، زندگی مشترک با همسر خود را ترک کرده و غایب شده باشد ، از شروط دوازده گانه ضمن عقد ازدواج تخطی کرده و یا اینکه زن به موجب شرط ضمن عقد ، حق طلاق به دست آورده باشد .
اگر زن تمکین نکند می تواند درخواست طلاق عسر و حرج کند ؟
یکی از موارد مهمی که زن با استناد به آن از حق طلاق برخوردار می شود ، اثبات عسر و حرج یا سختی غیر قابل تحمل در طول زندگی مشترک است که ادامه زندگی برای زن را همراه با مشقت نماید و تحمل چنین وضعیتی برای زن غیر قابل تحمل باشد . حکم قانونی مربوط به برای طلاق در ماده 1130 قانون مدنی ذکر شده است که بر اساس این ماده :
در صورتی که دوام زندگی زناشویی موجب عسر و حرج زن باشد ، وی می تواند به دادگاه مراجعه و تقاضای طلاق کند . چنانچه عسر و حرج در دادگاه ثابت شود ، دادگاه می تواند مرد را اجبار به طلاق نماید و در صورتی که اجبار مرد به طلاق دادن میسر نباشد ، زن به اذن دادگاه داده می شود و نیازی به اجازه مرد نیست . در ادامه این ماده مصادیقی از عسر و حرج زن نیز نام برده شده است که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد :
1ترک زندگی خانوادگی توسط مرد حداقل به مدت 6 ماه متوالی یا پشت سر هم ، یا 9 ماه غیر متوالی یا با فاصله در طول یک سال ، بدون داشتن عذر موجه .
2داشتن اعتیاد به یکی از انواع مواد مخدر و یا مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی لطمه وارد نماید و الزام شوهر به ترک اعتیاد در مدتی که به تشخیص پزشک لازم است ، امکانپذیر نباشد .
3شوهر به موجب حکم قطعی دادگاه به حبس بیشتر از 5 سال محکوم شده باشد .
4شوهر به صورت مستمر با زوجه خود سوء معاشرت و سوء رفتار داشته باشد و یا اقدام به ضرب و شتم زن کرده و این وضعیت برای زن قابل تحمل نباشد .
5مرد به یکی از بیماری های صعب العلاج مبتلا شده باشد به نحوی که زندگی مشترک مختل بشود و همچنین سایر مواردی که عرفا برای زن سختی غیر قابل تحمل برای ادامه زندگی مشترک ایجاد می کنند .
حال پرسش این است که اگر زن تمکین نکند می تواند درخواست عسر و حرج کرده و با استناد به عسر و حرج خود تقاضای طلاق کند ؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که اصولا زمانی که زنی از شوهر خود تمکین نمی کند و عنوان زن ناشزه دارد ، نمی تواند به راحتی با استناد به عسر و حرج خود طلاق بگیرد .
در واقع اگر عدم تمکین زن ناشزه با استناد به دلیل موجه و قانونی صورت نگرفته باشد ، نمی تواند ضمن عدم تمکین درخواست کند ؛ چون اصولا زندگی مشترکی با همسر خود نداشته است که در آن زندگی با سختی غیر متعارفی مواجه شده باشد .
معمولا در دادگاه ها اثبات ادعای عسر و حرج توسط خانم هایی که تمکین ندارند از طرف قضات با دشواری های فراوان روبه روست و به همین خاطر پیشنهاد شده است که زن ابتدائا از همسر خود تمکین کرده و سپس در طول زندگی مشترک به وجود یکی از استناد کند تا بتواند با اثبات آن طلاق بگیرد .
البته اگر عسر و حرج زن واقعا وجود داشته و ادامه زندگی مشترک و تمکین از شوهر به یک دلیل موجه غیر ممکن باشد ، مانند حالتی که مرد همسر خود را کتک زده و او را از خانه بیرون کرده و زن در منزل مشترک با وی زندگی نمی کند ، زن می تواند حتی با وجود عدم تمکین ، با استناد به همین عسر و با خواندن صیغه عقد زن و مرد نسبت به یکدیگر وظایفی پیدا می کنند که باید به آن عمل کنند و در صورت عمل نکردن به این وظایفی که شرع و قانون بر عهده آن ها گذاشته است که اصطلاحا عدم تمکین نامیده می شود ، یک سری ضمانت اجرا برای آن ها بوجود می آید که یکی از آن ها طلاق است .
برای مشاوره طلاق در صورت عدم تمکین زن
می دانیم که طلاق انواع مختلفی دارد طلاق به درخواست مرد ، طلاق به درخواست زن و طلاق توافقی ، اما طبق قانون و عرف جامعه ما طلاق از جانب مرد بدون نیاز به داشتن هیچ دلیل خاصی پذیرفته است و در صورتی که مرد تمامی حق و حقوق مالی زن را مانند مهریه، نفقه ، اجرت المثل ، نحله و شرط تقسیم دارایی مرد بپردازد می تواند بدون هیچ دلیل خاصی و اثبات آن به دادگاه خانواده همسرش را طلاق دهد .
اما راهی هم وجود دارد که مرد بدون پرداخت نفقه و اجرت المثل و نحله و تقسیم کردن اموالش زنش را طلاق دهد که در این مقاله ضمن تعریف تمکین و عدم تمکین زن به توضیح طلاق به دلیل عدم تمکین زن می پردازیم .
تمکین به چه معناست ؟
بعد از خواندن صیغه عقد بین زن و شوهر ، زوجین نست به یکدیگر وظایف شرعی و قانونی پیدا می کنند که عدم رعایت این وظایف از جانب هر یک از زوجین در مقابل دیگری موجب عدم تمکین و ضمانت اجرا می شود .
شاید در عرف جامعه واژه تمکین و عدم تمکین برای زن استفاده شود اما چون این وظایف شرعی و قانونی زوجین دو طرفه است و عدم رعایت آن موجب ضمانت اجرا می شود برای مرد هم کاربرد دارد .
به دو دسته عام یا خاص تقسیم می شود :
تمکین عام برای زن به این معنا است که در مسئله خانوادگی از شوهرش اطاعت کند مثلا سکونت در محلی که شوهرش برای زندگی تهیه کرده است یا خوش رفتاری با شوهر ، رعایت نظافت خود و منزل ، گرفتن اجازه از شوهر برای خروج از منزل مگر شروط خاصی ضمن عقد ازدواج بین زوجین در این موارد برقرار باشد.
تمکین خاص هم به معنای ایفای درخواست های شوهر در مسائل جنسی و زناشویی است مگر در مواردی که درخواست مرد غیر عرفی باشد یا زن دلایلی یرای برطرف نکردن نیاز مرد داشته باشد که از نظر قانونی و شرعی پذیرفته است که در این صورت می تواند به درخواست شوهر پاسخ ندهد .