پنل تخصصی «صنعت بازی؛ چالش‌ها، فرصت‌ها و آینده» در سومین روز از دهمین جشنواره ملی بازی‌های رایانه‌ای فجر برگزار شد و بازی‌سازان در کنار نمایندگانی از دولت و حاکمیت به چالش‌ها و مشکلات بازی‌سازی دیجیتال در کشور پرداختند.
به گزارش patc، این پنل با حضور سیدامیر آقایی – نماینده مرکز ملی فضای مجازی، محمدمهدی بهفر راد – مدیرعامل استودیو بازی‌سازی مدریک، محمد زهتابی – مدیرعامل استودیو باری‌سازی پاییزان و علیرضا فرهانی – مدیر بهبود کسب و کار بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای برگزار شد و هریک به بیان نقطه نظرات خود پرداختند.
عقب‌ماندگی صنعت بازی‌سازی ایران از جهان
در ابتدای این پنل سید امیر آقایی درباره دیدگاه مرکز ملی فضای مجازی نسبت به صنعت گیم، گفت: یکی از پیش‌برنده‌های حوزه محتوا در فضای مجازی موضوع سرگرمی است که از این منظر کشور عقب است.
وی این عقب ماندگی را در دو بعد سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی دانست و اظهار کرد: یکی از بحث‌ها ساماندهی فضای دولتی و حاکمیتی است تا نسبت به ظرفیت فضای سرگرمی آگاه شوند که در قالب تدوین سندهای مختلف بخشی از این موضوع بررسی شده است. بخش دیگر نیز ایجاد کریدورهایی با سایر کشورها، حداقل در حوزه فارسی زبانان است تا اتفاق جدی در حوزه نشر بازی‌ها رخ دهد تا درآمدهای ارزی هم داشته باشیم. مرکز ملی فضای مجازی مجری نیست و کار عملیاتی نمی‌کند، اما مهم است ظرفیتی برای بهبود شرایط ایجاد کند.
وی افزود: در سطح حاکمیت در توجه به بازی دیجیتال، ارزش افزوده و اقتصاد آن دچار چالش هستیم. می‌توان به بازی دیجیتال تنها به چشم سرگرمی نگاه نکرد، اما مشکلات کلان اقتصادی بر این سطح هم اثرگذار است.
آقایی با بیان اینکه بیش از ۹۰ درصد از بازیکن‌های ایرانی جذب بازی‌های خارجی شده‌اند، اظهار کرد: باید ساز و کاری داشته باشیم که بازیکن‌های ایرانی درگیر بازی ایرانی شود، اما متاسفانه چنین ساختاری نداریم. باید ساز و کاری وجود داشته باشد که بازی‌های دیجیتال ایرانی هم به خوبی معرفی شوند.
وی موضوع دیزاین در طراحی بازی را مهم توصیف کرد و افزود: به دلیل اینکه در بعد نیروی انسانی دچار چالش هستیم، ظرفیت‌های تکنیکی و هنری در بازی سازی هم دچار مسئله شدت است و موضوعات تخصصی مانند دیزاین تحت تاثیر قرار گرفته است.
نماینده مرکز ملی فضای مجازی، ادامه داد: از طرفی باید حضور بازی‌های ایرانی در بازارهای خارجی را تسهیل کنیم. البته در حوزه زیرساخت‌های ارتباطی این بخش چالش‌هایی وجود دارد که به دسترسی به درگاه‌های خارجی هم بازمی‌گردد؛ مثلا آمازون اینجا کار نمی‌کند، باید چه کار کرد؟
بازی‌سازی در ایران جدی گرفته نمی‌شود
هم‌چنین محمدمهدی بهفر راد – مدیرعامل استودیو بازی‌سازی مدریک، درباره مهم‌ترین چالش‌های صنعت بازی‌سازی اظهار کرد: آنچه که واقعا اهمیت دارد این است که حوزه بازی‌سازی در ایران جدی گرفته نمی‌شود و هر وقت هم جدی گرفته می‌شود با نگاه خاص است. این حوزه ابعاد مختلف دارد، اما همیشه فقط از جنبه امنیتی و فرهنگی به آن نگاه شده است و این منطقی نیست؛ چون اگر تک بعدی نگاه کنیم، تک بعدی هم تصمیم‌گیری می‌کنیم. بازی‌سازی در ایران جدی گرفته نمی‌شود و این چالش بزرگ ما است. اگر چیزی جدی گرفته شود و ظرفیت‌های مختلف اقتصادی، کارآفرینی، امیدآفرینی و… آن مهم شمرده شود، جوانان شاغل در این زیست بوم هم انگیزه می‌گیرند و با خیال راحت‌تر کار می‌کنند.
وی افزود: حتی در حاکمیت هم اگر کسانی بخواهد گام مثبتی بردارند از ترس هجمه‌ها کاری نمی‌کنند یا خیلی محتاط پیش می‌روند و این آسیب‌هایی در پی دارد.
بهفرراد به مقایسه ادوار جشنواره بازی‌های رایانه‌ای پرداخت و گفت: به اتفاقات سالیان قبل نگاه کنید و ببینید از کجا به کجا رسیده‌ایم.
بازی‌های دیجیتال مصداق لهو و لعب نیستند
وی با بیان اینکه یکی از مشکلات این است که راهکار وجود دارد، اما اراده‌ای برای استفاده از آن نیست، تصریح کرد: متاسفانه همگرایی دچار اختلال است. می‌خواهیم در بعد جهانی برای صنعت بازی‌سازی کاری انجام دهیم درحالی که هنوز یک سری افراد موثر باید درباره بازی توجیه شوند که آن را یکسان با واژه «لَعِب» نبینند. باید از اساس موضوع اصلاح شود.
بهفرراد تاکید کرد: این حوزه به پول نیاز دارد. ۵۰ درصد این موضوع سرمایه گذاری است. خوب است که در رویداد سرمایه‌گذاری موفق به جذب ۵ میلیارد تومان سرمایه شدیم، اما این ارقام در صنعت بازی‌سازی مزاح است.
چرا وزیر ارشاد نیامد؟
او افزود: چرا وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نباید به این نمایشگاه بیاید؟ باید برای خودشان مهم باشد که حضور داشته باشند چون صنعت بازی‌سازی پر اهمیت است.
در ادامه این پنل تخصصی محمد زهتابی – مدیرعامل استودیو بارزی‌سازی پاییزان نیز درباره چالش‌های صنعت بازی در ایران، اظهار کرد: همواره شخصا برای برند ایران ارزش قائل بودم و فکر می‌کردم باید بازی‌سازی ایرانی را تقویت کنم و حتی تلاش کردم مشابه آنچه که درباره فرش ایرانی رخ داده است، بازی ایرانی را هم به سایر کشورها معرفی کنم، اما ناامید شدم و دیدم این کار فراتر از ظرفیت من است.
ظرفیتی برای تغییر وجود ندارد
وی با بیان اینکه به طور کلی صنعت بازی‌سازی در جهان نیز دچار رکود شده است، گفت: اما در بعد داخلی نه توقعی از حاکمیت دارم و نه حتی این امیدواری را دارم که اتفاق خاصی رخ دهد، شاید ۱۰ سال قبل که با بنیاد جلسه داشتم خوشحال بودم، اما الان دیگر خبری از آن انگیزه نیست. تصور می‌کنم ظرفیتی برای ایجاد تغییر وجود ندارد با اینکه دوستان زحمت زیادی هم کشیدند.
زهتابی ادامه داد: چالش‌های جهانی گیم فراتر از چالش‌های صنعت گیم در ایران است. حدود ۴ سال است صنعت گیم در دنیا در حال رکود است و علت آن هم این است که چیز جدیدی اختراع نشده است. دو اتفاق می‌تواند این رکود را تمام کند؛ اول هوش مصنوعی و دوم دیزاین بازی است؛ دو موضوعی که دقیقا ما کمتر به آن توجه می‌کنیم.
وی مسئله اصلی در بازی‌سازی ایران را موضوع دیزاین (طراحی) دانست و اظهار کرد: حاکمیت می‌تواند در این بخش آموزش را تقویت کند و برای جذب مخاطب به بازی‌های ایرانی کمک کند.
این بازی‌ساز با اشاره به اینکه حاکمیت بودجه‌های بزرگی به صنایعی همچون فیلم‌سازی به عنوان صنعت فرهنگی اختصاص می‌دهد، گفت: اما حاکمیت چقدر به بازی اهمیت می‌دهد و اصلا چند درصد بازار در اختیار بازی‌های ایرانی است؟ فکر نمی‌کنم بیش از ۱۰ درصد بازار را در اختیار داشته باشیم.
وی با بیان اینکه برای حاکمیت پیشنهادی ندارم، اظهار کرد: فکر نمی‌کنم پیشنهاد من خیلی اهمیتی داشته باشد. اما به بازی‌سازان تاکید می‌کنم بر مبحث دیزاین جدی‌تر فکر کنند تا بازی قابلیت جهانی شدن پیدا کند.
زهتابی گفت: بیشتر افراد فعال در حوزه بازی‌سازی درآمدهای خارجی دارند چون رشد در ایران کمتر است. بازی سوم و چهارم در کافه بازار ماهی ۵۰۰ میلیون تومان درآمد دارد. اما یک بازی ایرانی در بازارهای خارجی می‌تواند ماهی ۲۰ هزار تا ۱۰۰ هزار دلار درآمد داشته باشد.
نگاه پیش‌پا افتاده با بازی‌های دیجیتال
ابوالفضل صادق – مدیرعامل استودیو تترا پازل و رئیس کمیسیون نرم‌افزارهای سرگرمی و بازی‌های رایانه‌ای نیز در ادامه این نشست، گفت: معتقدم بازی‌سازی فراتر از سرگرمی است. نگاه دنیا به صنعت بازی‌سازی به عنوان یک صنعت استراتژیک است و ما هم باید نگاهمان را به این سمت ببریم. گروه‌های زیادی در جهان به واسطه داستان سرایی تاثیرگذار می‌شوند. فکر می‌کنم قدرت کشورها تنها به تجهیزات سخت‌افزاری نیست و به قدرت داستان‌گویی هم مرتبط است تا مردم دنیا را تحت تاثیر قرار دهند، اما ما چقدر در این کار و انتقال اسطوره‌هایمان به دنیا موفق بوده‌ایم؟
وی افزود: بازی‌های جشنواره را دیدم و ناراحت شدم که چرا سطح بازی‌سازی ما پایین آمده است؟ و این موضوع به نگاه حاکمیت به بازی‌سازی برمی‌گردد. وقتی سرمایه‌گذاری‌ها در حد ۵ میلیارد تومان و ۱۰ میلیارد تومان است، نمی‌توان انتظار جدی هم از بازی‌سازی داشت. حاکمیت حداقل می‌تواند به بازی‌سازی به عنوان سفیر فرهنگی نگاه کند. متاسفانه نگاه به بازی‌سازی پیش پا افتاده است. حاکمیت باید خیلی کار کند تا زبان بازی سازی را بیاموزد.
صادق خطاب به بازی‌سازان نوپا بیان کرد: اگر عاشق بازی نیستید وارد این حوزه نشوید چون اگر دنبال درآمدزایی هستید این کار منطقی نیست. اما از سمت دیگر با یک شکست هم ناامید نشوید و کار را رها نکنید.
حاکمیت اطلاعی از تاثیرگذاری بازی‌های دیجیتال ندارد
در ادامه علیرضا فراهانی – مدیر بهبود کسب و کار بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای نیز درباره مهم‌ترین چالش‌های این صنعت، گفت: موافق نکات دوستان هستم اما ما از صنعت بازی‌سازی دنیا عقب هستیم چون به طور کلی دیر به این حوزه ورود کردیم. این صنعت در کشور ما هنوز یک نهال نوپا است.
وی با بیان اینکه جذب سرمایه در صنعت بازی‌سازی مهم است، افزود: از این رو رویداد سرمایه گذاری سکوی پرش غزال را به جشنواره اضافه کردیم و از حاکمیت خواستیم اگر بودجه نمی‌دهد، حداقل یک سرمایه گذاری برگشت پذیر انجام دهد.
فراهانی ادامه داد: سعی کردیم این نگاه را به مجموعه دولت و حاکمیت نیز منتقل کنیم. احساس می‌کنم حاکمیت اصلا اطلاعی از روند بازی سازی کشور و تاثیرگذاری آن در سایر کشورها ندارند. اگر وعده‌ای داده می‌شود باید عملی هم بشود. در رویداد سرمایه گذاری توانستیم افراد و مجموعه‌هایی را جذب کنیم و این نتیجه آگاهی رسانی به افراد و نهادها است. به زعم بنده این صنعت حداقل نیازمند ۳۰۰۰ میلیارد تومان سرمایه است.
چالش‌های مالیاتی، عدم‌حمایت‌های اقتصادی، ضرورت طراحی مدل‌های جذب سرمایه‌گذاری و… از دیگر مباحث مهمی بود که در این پنل مورد بحث و ارزیابی قرار گرفتند.
انتهای پیام