مهم ترین حق مالی زنان پس از ازدواج، مهریه است که بر اساس قانون مدنی کشور به محض جاری شدن خطبه عقد، زن مالک مهریه خود می شود و می تواند هر گونه تصرفی در آن داشته باشد. موضوع این مقاله از هزاره، قانون مالیات بر مهریه است که در حال حاضر حالت اجرایی پیدا نکرده است. در ادامه این مقاله با ما همراه شوید.
نحوه محاسبه مالیات بر مهریه
مهریه یکی از رسومی است است که خانواده های ایرانی به آن اعتقاد دارند و به عنوان پشتیبانی برای زندگی زن در نظر گرفته می شود. زنان می تواند در هر زمان که اراده کنند برای مطالبه مهریه خود آن را به صورت قانونی درخواست کنند و یا در صورت طلاق و توانایی مالی زوج، مقدار مهریه خود را از اموال او دریافت کنند. در صورت خودداری زوج از پرداخت مهریه، قوه قضاییه خود وارد شده و با به گذاشتن اموال زوج مانند خودرو یا ملک و غیره اقدام به وصول طلب مهریه زوجه می کند.
مالیات بر مهریه را می توان به دو روش مورد بررسی قرار داد:
مالیات تا قبل از تصویب و اجرا شدن قانون مالیات بر مهریه
با توجه به این که قانون مالیات بر مهریه در مجلس، هنوز به تصویب نرسیده و اجرایی نشده است؛ بنابراین هیچ مالیاتی به مهریه خانم ها تعلق نمی گیرد. اما اگر خانمی بخواهد اقدام به مطالبه مهریه و خرید و فروش سکه های مهریه خود کند و یا آن که زن و مرد سند انتقال مهریه غیر پولی مانند ملک یا ماشین را امضا کرده باشند، باید به میزان تعیین شده در قانون به دولت مالیات پرداخت کنند. چرا که معاملات مربوط به سکه، ملک و خودرو مشمول پرداخت مالیات می شود. پس تا زمانی که زن قصد مطالبه نمودن و خرید و فروش سکه های مهریه خود را نداشته باشد، هیچ مالیاتی به مهریه او تعلق نخواهد گرفت.
مالیات بعد از تصویب و اجرا شدن قانون مالیات بر مهریه
در حال حاضر، “طرح اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و مهریه” تحت عنوان قانون جدید مالیات بر مهریه در مجلس در حال بررسی است که اگر به تصویب برسید؛ تغییر و تحولات زیادی در ارتباط با مهریه صورت خواهد گرفت. یکی از موارد این طرح، وضع کردن مالیات بر مهریه های بسیار سنگین است که در زمان ثبت مهریه، از زن و مرد دریافت خواهد شد.
بر اساس قانون مالیات مهریه در سال ۱۴۰۱: زوجینی که بر سر مقدار مشخصی مهریه توافق می کنند و اقدام به ثبت آن در سند ازدواج می کنند، در صورتی می توانند سند ازدواج خود را دریافت کنند که درصد تعیین شده از مهریه را به عنوان مالیات ثبت مهریه، به دولت بپردازند. در غیر این صورت، نمی توانند سند ازدواج خود یا رونوشت آن را دریافت کنند و یا دادخواست مطالبه مهریه را ثبت نماید. در نتیجه تبعات منفی نداشتن سند ازدواج از جمله موارد زیر متوجه زوجین خواهد شد:
امکان دریافت مهریه برای زن وجود نخواهد داشت.
امکان طرح دعاوی مانند طلاق، مهریه، نفقه و … در دادگاه خانواده وجود ندارد.
در صورتی که قانون مالیات بر مهریه در سال ۱۴۰۱ به تصویب رسیده و اجرایی شود؛ مالیاتی که به مهریه تعلق می گیرد به شکل زیر محاسبه خواهد شد:
- از پانزده تا صد سکه بهار آزادی ، یک و نیم درصد.
- از صد و یک تا دویست سکه بهار آزادی، دو درصد.
- از دویست و یک سکه بهار آزادی به بالا، پانزده درصد
- در صورتی که مهریه تا چهارده سکه بهار آزادی باشد، مهریه از مالیات معاف است.
با استفاده از فرمول زیر می توانید مالیات تعلق گرفته به مهریه را محاسبه کنید:
“نرخ مالیات × ارزش کل سکه ها ÷ ۱۰۰ = مالیات مهریه”
در حال حاضر، مالیاتی تحت عنوان مالیات مهریه در نظام حقوقی کشور ما وجود نداشته؛ اما در صورت تصویب و اجرایی شدن قانون مالیات مهریه، از مهریه 15 تا 100 سکه، یک و یک دهم درصد، از مهریه 101 تا 200 سکه، 2 درصد و از مهریه 201 سکه به بالا، 15 درصد، به عنوان مالیات ثبت مهریه، مالیات اخذ می گردد. همچنین، در صورتی که میزان مهریه ۱۴۰۲، تا 14 سکه تعیین گردد، مهر تعیین شود، معاف از مالیات خواهد بود.
مهریه های سنگین و زندانی شدن بسیاری از مردان، به دلیل عدم توانایی پرداخت این مهریه ها، از جمله مشکلاتی است که قوه قضاییه، در سال های اخیر، با آن مواجه بوده و راه حل های متعددی نیز برای حل این مشکل ارائه کرده که برقراری مالیات بر مهریه، از آخرین و جدیدترین این راه حل های نوآورانه می باشد.
مطابق این طرح که برای اولین مرتبه، در قانون جدید مالیات مهریه مطرح گردیده، در صورتی که میزان مهریه تعیین شده، از حد مشخص شده در قانون، بیشتر باشد، زوجین، موظف هستند تا درصدی از مهریه توافق شده را به عنوان مالیات، به دولت پرداخت کرده که این درصد، گاه، میزان بسیار سنگینی بوده که پرداخت آن، از عهده بسیاری از زوجین خارج می باشد.
لذا، با توجه به اهمیت بحث مالیات در تعیین مهر و توافق بر میزان آن، در این مقاله، ابتدا به این سوال پاسخ خواهیم داد که آیا در حال حاضر، به مهر مالیات تعلق می گیرد یا خیر؛ سپس، به بررسی قانون مالیات مهریه 1402 پرداخته و در پایان، میزان و نحوه محاسبه مالیات ثبت مهریه را توضیح خواهیم داد.
آیا به مهریه ۱۴۰۲ مالیات تعلق می گیرد
پس از ازدواج، یکی از مهم ترین حقوق مالی که برای زن برقرار می شود، حق مالکیت مهریه بوده که به موجب قانون مدنی، به مجرد عقد، زن مالک آن شده و می تواند هر تصرفی را که مایل باشد، در این حق مالی خود انجام دهد.
اما، از آنجا که در بیشتر مواقع، مهریه ها به صورت سکه تعیین گردیده و یکی از انواع مالیات در نظام مالیاتی کشور ما، است، ممکن است این سوال مطرح گردد که آیا به مهریه 1402 مالیات تعلق می گیرد؟ البته، در فرضی که مهریه، وجه نقد نبوده و اموالی مانند خانه، ملک و یا خودرو می باشد نیز بحث مالیات مهریه در سال 1402 قابل طرح می باشد.
برای پاسخ به این سوال که آیا به مهریه ۱۴۰۲ مالیات تعلق می گیرد، باید میان دو فرض، تمایز قائل شد: تا پیش از تصویب و اجرایی شدن قانون جدید مالیات مهریه و پس از تصویب و اجرایی شدن قانون جدید مالیات مهریه. در ادامه، به توضیح این دو فرض خواهیم پرداخت. وکیل آنلاین سایت ما می‌توانند در مشکلات حقوقی شما بسیار راه‌گشا باشد . مشاوره با وکیل و مشاوره حقوقی تلفنی می‌توانید با وکلای پایه یک دادگستری در ارتباط باشید .
مالیات مهریه ۱۴۰۲ تا پیش از تصویب و اجرایی شدن قانون مالیات مهریه
در حال حاضر، تا زمانی که قانون مالیات مهریه، که در قسمت بعد در مورد آن صحبت خواهیم کرد، در مجلس، تصویب و اجرایی نشده است، هیچ گونه مالیاتی به مهریه 1402 تعلق نمی گیرد. البته، این حکم، تا زمانی جاری است که زن، برای و خرید و فروش سکه های مهریه اقدام نکرده یا زوجین، سند نقل و انتقال مهریه غیر پولی، مانند ملک و خودرو را امضا نکرده باشند. چرا که معاملات سکه و نقل و انتقال ملک و خودرو، به ترتیب، مشمول مالیات سکه و مالیات نقل و انتقال ملک و خودرو می گردند.
مالیات مهریه 1402 پس از تصویب و اجرایی شدن قانون مالیات مهریه
طرح اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و مهریه، موسوم به قانون جدید مالیات مهریه، که در حال حاضر، در مجلس، در دست بررسی و مذاکره می باشد، تغییرات و تحولات گسترده ای را در رابطه با مهریه، در بر دارد.
یکی از این تغییرات، وضع مالیات بر مهریه های سنگین است که در هنگام ثبت مهریه، از زوجین دریافت می گردد. به این ترتیب، مطابق قانون مالیات مهریه، زن و شوهری که اقدام به توافق بر میزان مشخصی از مهریه و درج آن در سند ازدواج می کنند، تنها در صورتی، قادر به دریافت سند ازدواج خود خواهند بود که درصد مشخصی از میزان مهریه تعیین شده را به عنوان مالیات ثبت مهریه، به حساب دولت واریز نمایند؛
در غیر این صورت، امکان دریافت سند ازدواج یا رونوشت آن را نداشته و البته، تبعات منفی این امر، مانند عدم امکان دریافت مهریه و عدم امکان طرح دعاوی در دادگاه خانواده، مانند دعاوی طلاق، مهریه، نفقه و … متوجه زوجین خواهد بود.
البته، مالیات ثبت مهریه، صرفا راه حلی برای کاهش مهریه های سنگین بوده و همانطور که در بخش های بعد خواهیم دید، به مهریه های با تعداد سکه پایین، یا مالیاتی تعلق نگرفته یا میزان مالیات تعلق گرفته، درصد کمی می باشد.
قانون مالیات مهریه 1402
با توجه به اینکه دعاوی مهریه در سال های اخیر، موجب زندانی شدن بسیاری از مردان شده و هزینه هایی سنگین را نیز بابت این گروه از زندانیان، به قوه قضاییه وارد کرده و همچنین، مشکلاتی که بر سر راه زنان، برای وصول مهریه، در نتیجه طولانی بودن روند دادرسی وجود داشته، در کنار قوانینی مانند ، از سال نود و نه و با مطرح شدن طرح اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و مهریه، یا قانون جدید مالیات مهریه نیز نمایندگان مجلس، در صدد برآمدند تا با تصویب این قانون، به مشکلات مزبور پایان دهند.
به همین دلیل، در قانون مالیات مهریه سکه 1402، شاهد آن هستیم که از یک سو، روند دادرسی مهریه، بسیار کوتاه شده و زنان می توانند با مراجعه مستقیم به اجرای احکام دادگستری، مهریه خود را مطالبه و دریافت نمایند. بدین ترتیب، دیگر نیازی به طرح دعوا در مرحله بدوی و پیگیری آن در مراحل تجدیدنظر و گاه، فرجام نبوده و در نتیجه، روند دادرسی مهریه، بسیار کوتاه می گردد.
از سوی دیگر، به موجب این طرح، تعیین تا میزان مشخصی، از پرداخت مالیات معاف بوده، اما در صورتی که میزان مهریه، از سقف معینی بیشتر شده و به ویژه در مورد مهریه های سنگین، درصد مشخصی از مهریه توافق شده، تحت عنوان مالیات ثبت مهریه، از زن و شوهر دریافت می گردد.
هدف اصلی از تصویب قانون مالیات مهریه و وضع مالیات بر مهریه های سنگین، آنطور که طرفداران این طرح، عنوان داشته اند، جلوگیری از توافق و تعیین مالیات های سنگین، توسط زوجین می باشد. چرا که در صورتی که زوجین، ملزم به پرداخت مالیات مهریه، در هنگام ثبت آن باشند، از آنجا که میزان مالیات ثبت مهریه، یک مبلغ قابل توجه می باشد، زن و شوهر، به دلیل عدم توانایی یا تمایل بر پرداخت مالیات، به صورت خود به خود، از تعیین مهریه سنگین خودداری خواهند کرد.
در مقابل، مخالفان قانون مالیات مهریه 1402، بر این اعتقاد هستند که که تصویب این قانون، مهم ترین ابزار زنان، برای گرفتن حق طلاق، یعنی مهریه را نیز از آنان خواهد گرفت و با محرومیت از این ابزار، در شرایطی که زنان، در کشور ما، اصولا از حق طلاق نیز برخوردار نمی باشند، این امر، مشکلات بسیاری را برای جدایی، از سوی آنها به همراه خواهد داشت.
به گزارش بازار، از سال نود و نه و با طرح اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و مهریه یا به عبارتی قانون جدید مالیات مهریه نمایندگان مجلس در صدد برآمدند تا با تصویب این قانون و وضع مالیات مهریه به مشکلات مهریه های سنگین، اعم از دادگاه های طولانی و زندان و برای مردان، پایان دهند. در کانون وکلا لازم الاجرای ایران تاکنون، مالیاتی تحت عنوان مالیات بر مهریه تصویب نشده است. با این حال لایحه قانونی مالیات مهریه در سال ۱۴۰۲ در مجلس شورای اسلامی در حال بررسی می باشد.
به عبارتی در حال حاضر مالیاتی تحت عنوان مالیات مهریه در نظام حقوقی کشور ما وجود ندارد. اما در صورت تصویب و اجرایی شدن قانون مالیات مهریه در سال ۱۴۰۲ به مهریه های سنگین مالیات تعلق می گیرد. برخی بر این باورند که، قانون مالیات مهریه ۱۴۰۲، مهم ترین ابزار زنان، برای گرفتن حق طلاق، یعنی مهریه را نیز از آنان خواهد گرفت.
در نتیجه با محرومیت از این ابزار، در شرایطی که زنان، در کشور ما، اصولا از حق طلاق برخوردار نمی باشند، مشکلات بسیاری را برای جدایی، از سوی آنها به همراه خواهند داشت. دراین مقاله قصد داریم تا این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم. همچنین به این نکته بپردازیم که در صورت تصویب قانون مالیات مهریه، پرداخت مهریه چه تغییراتی می کند.