وصول مهریه از طریق اداره ثبت

وصول مهریه از طریق اداره ثبت راهی قانونی برای زنانی است که قصد مطالبه حق قانونی خود را دارند. این روش، با تکیه بر سند ازدواج رسمی، فرآیندی سریع تر و کم هزینه تر از دادگاه را فراهم می کند تا زوجه بتواند با معرفی اموال زوج، مهریه خود را استیفا کند.

مهریه، که ریشه ای عمیق در فرهنگ و دین ما دارد، نه تنها یک رسم اجتماعی، بلکه حقی قانونی است که با جاری شدن عقد نکاح، بر ذمه مرد قرار می گیرد و زن از همان لحظه مالک آن می شود. در شرایطی که زندگی مشترک به بن بست می رسد و زن تصمیم به مطالبه مهریه خود می گیرد، آگاهی از مسیرهای قانونی و انتخاب بهترین راه، اهمیت فراوانی پیدا می کند. مسیرهای اصلی برای مطالبه مهریه شامل مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک و یا دادگاه خانواده است. هر یک از این دو راه، قواعد و مراحل خاص خود را دارد و شناخت دقیق آن ها، زوجه را در تصمیم گیری یاری می کند تا با کمترین دغدغه و بیشترین کارایی، به حق خود دست یابد. این مقاله به تفصیل به بررسی ابعاد مختلف وصول مهریه از طریق اداره ثبت می پردازد و اطلاعاتی جامع و به روز را در اختیار علاقه مندان، به ویژه با توجه به تغییرات قانونی اخیر، قرار می دهد.

آشنایی با مهریه و مفاهیم مرتبط

مهریه، یکی از پایه های مهم عقد ازدواج در ایران، به مالی گفته می شود که مرد در هنگام عقد به زن می دهد یا متعهد به پرداخت آن می شود. این مال می تواند شامل هر چیزی باشد که از نظر شرعی و قانونی، دارای ارزش مالی است؛ از سکه طلا و املاک گرفته تا حتی آموزش هنری یا قرائت قرآن کریم. به محض جاری شدن صیغه عقد، زن مالک مهریه خود می شود و این حق، قابل انتقال به ورثه او نیز خواهد بود.

مهریه چیست؟

مهریه، تعهدی مالی است که زوج در زمان ازدواج به زوجه می سپارد یا پرداخت آن را بر عهده می گیرد. این تعهد، یک حق مستقل برای زن به شمار می آید و می تواند در هر زمان، چه در طول زندگی مشترک و چه پس از جدایی، از سوی او مطالبه شود. اهمیت مهریه در حفظ حقوق مالی زن و ایجاد پشتوانه اقتصادی برای او است.

انواع مهریه از نظر نحوه پرداخت

نوع مهریه از نظر زمان و شرایط پرداخت، تاثیر بسزایی در فرآیند مطالبه آن دارد. به طور کلی، دو نوع مهریه اصلی وجود دارد که در ادامه به آن ها پرداخته می شود.

مهریه عندالمطالبه

مهریه عندالمطالبه به مهریه ای اطلاق می شود که به محض جاری شدن عقد نکاح، زن حق مطالبه آن را پیدا می کند. در این نوع مهریه، مرد موظف است به محض درخواست زن، مهریه را پرداخت کند و هیچ شرطی برای پرداخت آن وجود ندارد، مگر اینکه زن خودش از حق خود صرف نظر کند یا آن را به تاخیر بیندازد. در واقع، زن می تواند در هر لحظه از زندگی مشترک، تمام یا بخشی از مهریه عندالمطالبه خود را طلب کند و مرد مکلف به پرداخت آن است.

مهریه عندالاستطاعه

بر خلاف مهریه عندالمطالبه، در مهریه عندالاستطاعه، پرداخت مهریه منوط به توانایی مالی مرد است. به این معنا که زن تنها زمانی می تواند مهریه خود را مطالبه کند که ثابت شود مرد توانایی پرداخت آن را دارد. اثبات این استطاعت مالی بر عهده زوجه است و اگر مرد توانایی مالی برای پرداخت مهریه را نداشته باشد، نمی توان او را وادار به پرداخت آن کرد. البته این بدان معنی نیست که مرد از دین خود رهایی می یابد، بلکه مطالبه آن تا زمان حصول استطاعت مالی مرد به تعویق می افتد.

مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت (صفر تا صد)

برای زنانی که به دنبال راهی سریع تر و کم دردسرتر برای مطالبه مهریه خود هستند، مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک کشور می تواند گزینه ای بسیار مناسب باشد. این روش، با توجه به رسمی بودن سند ازدواج، امکان اجرای مستقیم مهریه را فراهم می آورد و نیاز به طی مراحل طولانی دادرسی در دادگاه را از بین می برد. اما این مسیر نیز مانند هر روش قانونی دیگری، مزایا و معایب خاص خود را دارد که باید با آگاهی کامل انتخاب شود.

چرا اداره ثبت؟ مزایا و معایب این روش

انتخاب مسیر مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت، بستگی به شرایط و اولویت های زوجه دارد. درک مزایا و معایب این روش به او کمک می کند تا تصمیمی آگاهانه بگیرد.

مزایا

• سرعت بالاتر: عملیات اجرایی در اداره ثبت معمولاً بسیار سریع تر از فرآیند رسیدگی در دادگاه های خانواده پیش می رود. در صورت معرفی اموال، توقیف و فروش آنها با سرعت بیشتری انجام می شود.
• هزینه کمتر: در این روش، حق الاجرای ثبت (معمولاً ۵ درصد از مبلغ اجرا شده) بر عهده زوج است و زوجه متحمل هزینه های دادرسی بالا نمی شود.
• امکان ممنوع الخروجی سریع: پس از تشکیل پرونده در اداره ثبت و ابلاغ اجرائیه، زوجه می تواند به سرعت درخواست ممنوع الخروجی زوج را مطرح کند که فشار مؤثری برای پرداخت مهریه ایجاد می کند.
• عدم نیاز به اثبات اعسار اولیه: در این روش، نیازی نیست زوجه در ابتدا اعسار زوج را ثابت کند. این وظیفه بر عهده زوج است که در صورت عدم توانایی پرداخت، درخواست اعسار دهد.
• عدم شمول مرور زمان: اجرائیه های ثبتی مشمول مرور زمان نمی شوند و حتی پس از سال ها نیز اعتبار خود را حفظ می کنند، در حالی که اجرائیه های دادگاه پس از ۵ سال بلااثر می شوند.

معایب

• نیاز به معرفی اموال: یکی از مهم ترین محدودیت های این روش این است که زوجه باید خودش اموال قابل توقیف زوج را شناسایی و به اداره ثبت معرفی کند. اگر زوج مالی نداشته باشد یا اموالش پنهان باشد، این روش با مشکل مواجه می شود.
• عدم امکان جلب و بازداشت: در روش ثبتی، امکان درخواست جلب یا بازداشت زوج به دلیل عدم پرداخت مهریه وجود ندارد. این امر تنها از طریق دادگاه خانواده و در صورت عدم اعسار زوج امکان پذیر است.
• محدودیت در استعلام اموال: اگرچه اداره ثبت می تواند استعلامات سه گانه (بانک مرکزی، راهور، ثبت اسناد) را انجام دهد، اما بار اصلی شناسایی و معرفی اموال، به خصوص در مراحل اولیه، بر عهده زوجه است و اداره ثبت صرفاً اموال معرفی شده را توقیف می کند.

شرایط لازم برای اقدام از طریق ثبت

پیش از آنکه زوجه برای مطالبه مهریه خود از طریق اداره ثبت اقدام کند، باید از وجود برخی شرایط اطمینان حاصل کند. این شرایط، پیش نیازهای اصلی برای آغاز فرآیند قانونی هستند و بدون آن ها، امکان پیگیری از طریق ثبت وجود نخواهد داشت.

• سند ازدواج رسمی و لازم الاجرا: سند ازدواج باید به صورت رسمی در دفاتر اسناد رسمی ثبت شده باشد و اعتبار قانونی لازم برای اجرا را دارا باشد.
• ثبت نام در سامانه ثنا: ثبت نام در سامانه ثنا (سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی) برای تمام طرفین پرونده های حقوقی و ثبتی الزامی است. تمام ابلاغیه ها و مکاتبات از طریق این سامانه صورت می گیرد.
• عدم اجرای مهریه از طریق دادگاه: زوجه نمی تواند برای همان میزان مهریه ای که از طریق ثبت مطالبه کرده، همزمان از طریق دادگاه نیز درخواست بدهد. باید یکی از دو مسیر را انتخاب کند، مگر در مواردی که امکان مطالبه بخشی از طریق ثبت و بخشی از طریق دادگاه وجود داشته باشد.

مراحل گام به گام مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت

مسیر مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت، یک فرآیند مرحله ای است که هر گام آن، نیازمند دقت و آگاهی است. زوجه با شناخت این مراحل، می تواند با اطمینان بیشتری پیش برود و احتمال موفقیت خود را افزایش دهد.

گام ۱: مراجعه به دفترخانه تنظیم کننده عقد

نقطه آغازین مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت، مراجعه به دفترخانه ای است که سند ازدواج در آن تنظیم شده است. زوجه باید با در دست داشتن مدارک لازم، به سردفتر مراجعه و درخواست صدور اجرائیه مهریه را مطرح کند.

• مدارک مورد نیاز: اصل سند ازدواج (که مهمترین سند در این مرحله است)، شناسنامه و کارت ملی زوجه. در صورتی که وکیل این فرآیند را پیگیری می کند، ارائه وکالتنامه رسمی نیز الزامی است.
• درخواست صدور اجرائیه: زوجه (یا وکیل او) با مراجعه به دفترخانه، فرم درخواست صدور اجرائیه مهریه را تکمیل و ارائه می دهد.
• نقش سردفتر و ارسال پرونده: سردفتر پس از احراز هویت زوجه و بررسی مدارک، اجرائیه مهریه را صادر و پرونده را به اداره اجرای ثبت اسناد و املاک محل اقامت زوج ارسال می کند.

گام ۲: تشکیل پرونده در اداره اجرای ثبت

پس از ارسال اجرائیه از سوی دفترخانه، نوبت به اداره ثبت می رسد. اینجاست که پرونده اجرایی برای مهریه تشکیل و آماده مراحل بعدی می شود.

• چگونگی تشکیل پرونده: با وصول اجرائیه به اداره ثبت، یک پرونده اجرایی تشکیل و شماره ای به آن اختصاص داده می شود. زوجه می تواند با پیگیری این شماره و کد رهگیری، از وضعیت پرونده خود مطلع شود.

گام ۳: ابلاغ اجرائیه به زوج

یکی از مهمترین مراحل، ابلاغ رسمی اجرائیه به زوج است. این ابلاغ، نقطه شروع مهلت های قانونی برای زوج محسوب می شود.

• مهلت ۱۰ روزه زوج: پس از ابلاغ اجرائیه، طبق ماده ۲۰ آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی، زوج ۱۰ روز مهلت دارد تا مهریه را پرداخت کند، اموالی را برای توقیف و پرداخت معرفی نماید، یا درخواست اعسار از پرداخت مهریه را مطرح کند. عدم اقدام در این مهلت، به زوجه اجازه می دهد تا برای توقیف اموال اقدام نماید.

گام ۴: معرفی و توقیف اموال زوج

این مرحله، قلب فرآیند مطالبه مهریه از طریق ثبت است و موفقیت آن تا حد زیادی به توانایی زوجه در شناسایی اموال زوج بستگی دارد.

• اهمیت شناسایی اموال: زوجه باید نهایت تلاش خود را برای شناسایی اموال منقول (مانند خودرو، حساب بانکی) و غیرمنقول (مانند ملک، زمین) زوج به کار گیرد و آن ها را به اداره ثبت معرفی کند.
• درخواست استعلامات سه گانه: اگر زوجه به اموال زوج دسترسی نداشته باشد، می تواند از اداره ثبت درخواست کند تا استعلامات لازم را از بانک مرکزی (برای حساب های بانکی)، اداره راهنمایی و رانندگی (برای خودروها) و اداره ثبت اسناد و املاک (برای املاک) به عمل آورد. این استعلامات می توانند اطلاعات مفیدی از دارایی های زوج را آشکار سازند.
• روش توقیف اموال: پس از شناسایی اموال، اداره ثبت دستور توقیف آن ها را صادر می کند. این توقیف می تواند شامل مسدود کردن حساب های بانکی، توقیف فیزیکی خودرو یا دستور عدم نقل و انتقال سند ملک باشد.

گام ۵: کارشناسی، مزایده و وصول مهریه

آخرین مرحله از این فرآیند، تبدیل اموال توقیف شده به وجه نقد و پرداخت مهریه به زوجه است.

• ارزیابی اموال: اموال توقیف شده توسط کارشناس رسمی دادگستری، قیمت گذاری می شوند تا ارزش واقعی آن ها مشخص شود.
• مراحل برگزاری مزایده: پس از کارشناسی و تعیین قیمت پایه، اموال توقیف شده به مزایده گذاشته می شوند. مزایده طبق تشریفات قانونی برگزار می شود و بالاترین پیشنهاددهنده، خریدار مال خواهد بود.
• نحوه دریافت مهریه: از محل فروش اموال در مزایده، مبلغ مهریه زوجه پس از کسر هزینه های اجرایی، به او پرداخت می شود.

مدارک مورد نیاز جهت مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت

داشتن مدارک کامل و بدون نقص، در تسریع فرآیند مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت، نقشی حیاتی دارد. زوجه باید پیش از هر اقدامی، این مدارک را آماده کند.

• اصل سند ازدواج (و کپی آن): این مهم ترین سند برای اثبات حق مهریه است. در صورت مفقود شدن اصل سند، باید رونوشت برابر اصل شده آن از دفترخانه محل عقد تهیه شود.
• اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی زوجه: برای احراز هویت متقاضی ضروری است.
• وکالتنامه رسمی (در صورت اقدام توسط وکیل): اگر زوجه از طریق وکیل اقدام می کند، وکیل باید وکالتنامه رسمی خود را ارائه دهد.

نکته: در صورتی که اصل سند ازدواج مفقود شده باشد یا به آن دسترسی نباشد، زوجه باید به دفترخانه محل وقوع عقد مراجعه کرده و رونوشت برابر اصل شده آن را دریافت کند. بدون سند معتبر ازدواج، امکان اقدام از طریق ثبت وجود ندارد.

تغییرات قانونی اخیر و مقایسه جامع روش ثبت و دادگاه

قوانین مربوط به مهریه همواره در حال تغییر و تکامل هستند تا با شرایط جامعه و چالش های جدید همخوانی پیدا کنند. آشنایی با آخرین بخشنامه ها و تغییرات قانونی، برای زنانی که قصد مطالبه مهریه خود را دارند، امری ضروری است. همچنین، مقایسه دقیق دو مسیر اصلی مطالبه مهریه – یعنی از طریق اداره ثبت و دادگاه – به زوجه کمک می کند تا با دیدی بازتر، بهترین راه را برای خود انتخاب کند.

بخشنامه ها و قوانین جدید مهریه (به ویژه ۱۴۰۳)

طی سالیان اخیر، رویه مطالبه مهریه دستخوش تغییراتی شده است که آگاهی از آن ها برای هر زوجه ای که قصد اقدام دارد، لازم است.

در سال ۱۳۹۸، بخشنامه ای صادر شد که زوجه را ملزم می کرد ابتدا برای مطالبه مهریه به اداره ثبت مراجعه کند. بر اساس این بخشنامه، محاکم قضایی از پذیرش مستقیم دادخواست مهریه منع شده بودند و زوجه تنها در صورتی می توانست به دادگاه مراجعه کند که ظرف دو ماه از طریق اداره ثبت نتوانسته بود مالی از زوج توقیف کند یا ظرف شش ماه اجرای مفاد سند میسر نشده بود و گواهی عدم امکان وصول از ثبت را دریافت می کرد. این بخشنامه با هدف کاهش بار پرونده های مهریه در دادگاه ها و تسریع در وصول مهریه از طریق اجرای اسناد رسمی صادر شده بود.

با این حال، در اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ و با تصویب قانون برنامه هفتم توسعه، بخشنامه سال ۱۳۹۸ لغو گردید. این تغییر، گامی مهم در بازگرداندن اختیار به زوجه برای انتخاب مرجع مطالبه مهریه محسوب می شود. در حال حاضر، متقاضی مهریه حق انتخاب آزادانه دارد که از ابتدا به دادگاه خانواده مراجعه کند یا از طریق اداره اجرای ثبت اقدام کند. این تغییر باعث می شود زوجه با توجه به شرایط خاص خود و وجود یا عدم وجود اموال مشخص از سوی زوج، بتواند بهترین و کارآمدترین مسیر را برگزیند.

تفاوت های کلیدی مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت و دادگاه

برای روشن شدن تصویر، مقایسه ای جامع بین دو روش مطالبه مهریه ارائه می شود تا زوجه بتواند با در نظر گرفتن تمامی جوانب، تصمیم گیری کند.

ویژگی	مطالبه از طریق اجرای ثبت	مطالبه از طریق دادگاه خانواده
سرعت رسیدگی	بسیار سریع تر؛ عملیات اجرایی بلافاصله شروع می شود.	طولانی تر؛ نیاز به دادرسی، صدور حکم قطعی و اجرای احکام.
هزینه ها	حق الاجرا بر عهده زوج (۵٪ مبلغ اجرا شده).	هزینه دادرسی بر عهده زوجه (۳.۵٪ تا ۱۰٪ بسته به مرحله).
نیاز به معرفی مال	بله، زوجه باید اموال زوج را معرفی کند.	خیر، دادگاه خود استعلام و توقیف می کند.
ممنوع الخروجی	امکان درخواست سریع پس از تشکیل پرونده.	نیاز به صدور حکم قطعی و اثبات عدم توانایی زوج در پرداخت.
جلب و بازداشت	عدم امکان جلب و بازداشت زوج.	امکان جلب و بازداشت در صورت عدم پرداخت و رد اعسار.
قیمت سکه ملاک	قیمت روز درخواست صدور اجرائیه.	قیمت روز اجرای حکم (ممکن است در طول دادرسی تغییر کند).
مستثنیات دین	در هر دو روش اعمال می شود.	در هر دو روش اعمال می شود.
قابلیت اعتراض	محدودتر به موارد شکلی و قانونی.	امکان اعتراضات ماهیتی و فرجامی.
مدت مرور زمان	مشمول مرور زمان نمی شود.	اجرائیه های دادگاه پس از ۵ سال بلااثر می شوند.

نکات مهم و چالش های حقوقی در وصول مهریه از طریق ثبت

با وجود تمام شفافیت ها در فرآیند مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت، همواره نکات و چالش های حقوقی وجود دارند که می توانند مسیر را پیچیده کنند. آشنایی با این موارد، به زوجه کمک می کند تا با آمادگی بیشتری در این راه قدم بردارد و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کند.

مستثنیات دین

یکی از مهمترین مفاهیم در توقیف اموال، مفهوم مستثنیات دین است. این اصطلاح به آن دسته از اموالی گفته می شود که حتی در صورت بدهی، قابل توقیف نیستند و برای حفظ حداقل زندگی آبرومندانه مدیون، از شمول توقیف مستثنی شده اند. این قاعده هم در مطالبه مهریه از طریق ثبت و هم از طریق دادگاه اعمال می شود.

• منزل مسکونی: تنها منزل مسکونی که در شان و نیاز عرفی زوج است و محل سکونت او محسوب می شود، جزو مستثنیات دین است. اگر زوج چند ملک مسکونی داشته باشد، تنها یکی از آنها مستثنی می شود.
• اثاث ضروری: وسایل و اثاثیه ضروری زندگی که برای ادامه حیات و حفظ شان مدیون لازم است، قابل توقیف نیست.
• ابزار کار: ابزار و وسایل مورد نیاز برای کسب و کار و امرار معاش زوج نیز جزو مستثنیات دین محسوب می شوند.
• مبالغ ودیعه مسکن: در صورتی که زوج مستأجر باشد، مبلغ ودیعه مسکن تا سقف مشخصی جزو مستثنیات دین است.

مسئول اجرای ثبت موظف است این موارد را در نظر بگیرد و از توقیف آن ها خودداری کند. در صورت توقیف اشتباهی، زوج حق اعتراض دارد و می تواند درخواست اعمال مستثنیات دین را مطرح کند.

توقیف حقوق و مستمری زوج کارمند یا بازنشسته

در صورتی که زوج کارمند دولت، شرکت های خصوصی یا بازنشسته باشد، زوجه می تواند از طریق اداره ثبت اقدام به توقیف بخشی از حقوق یا مستمری او کند. این امر یکی از راه های مؤثر برای وصول مهریه است، به ویژه اگر زوج اموال دیگری برای توقیف نداشته باشد.

• سقف توقیف: میزان توقیف حقوق، قانوناً محدود شده است. اگر زوج زن و فرزند تحت تکفل نداشته باشد، می توان تا یک چهارم حقوق و مزایای او را توقیف کرد. اما اگر زن و فرزند تحت تکفل داشته باشد، تنها تا یک سوم حقوق و مزایا قابل توقیف است.
• شرایط: برای توقیف حقوق، زوجه باید اطلاعات مربوط به محل کار یا سازمان بازنشستگی زوج را به اداره ثبت ارائه دهد تا اداره ثبت مکاتبات لازم را انجام دهد.

وضعیت مطالبه مهریه پس از فوت زوج

چنانچه زوج قبل از پرداخت کامل مهریه فوت کند، مهریه از جمله دیونی است که باید از ماترک (اموال به جای مانده) او پرداخت شود. در این شرایط، فرآیند مطالبه مهریه کمی متفاوت خواهد بود.

• لزوم گواهی حصر وراثت: زوجه ابتدا باید گواهی حصر وراثت را دریافت کند تا ورثه قانونی زوج مشخص شوند.
• معرفی ورثه: سپس زوجه می تواند با معرفی ورثه و اموال به جای مانده از زوج، از طریق اداره ثبت یا دادگاه اقدام به مطالبه مهریه کند. مهریه از سهم الارث ورثه (قبل از تقسیم ارث) کسر و به زوجه پرداخت می شود.

انصراف از اجرای مهریه در ثبت

زوجه ممکن است به دلایل مختلف، در طول فرآیند مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت، تصمیم به انصراف بگیرد. این انصراف باید به صورت رسمی ثبت شود.

• چگونگی انصراف: زوجه با مراجعه به اداره ثبت و اعلام انصراف کتبی، می تواند پرونده اجرایی مهریه را مختومه کند.
• دریافت گواهی: در صورت انصراف، اداره ثبت گواهی مربوطه را صادر می کند. این گواهی به زوجه این امکان را می دهد که در صورت تمایل، از طریق دادگاه خانواده برای مطالبه مهریه خود اقدام کند، چرا که دیگر محدودیتی برای مراجعه به دادگاه وجود ندارد.

فرار از دین و انتقال اموال توسط زوج

یکی از چالش های رایج در پرونده های مهریه، اقدام زوج به انتقال صوری اموال خود به نام دیگران، با هدف فرار از پرداخت دین است. قوانین برای حمایت از حقوق زوجه در این زمینه پیش بینی هایی دارد.

• اقدامات قانونی زوجه: اگر زوجه بتواند ثابت کند که انتقال اموال توسط زوج به صورت صوری و با نیت فرار از دین بوده است، می تواند از طریق دادگاه، ابطال این نقل و انتقالات را درخواست کند. این اقدام ممکن است نیاز به پیگیری قضایی و اثبات نیت زوج داشته باشد که معمولاً از طریق دادگاه خانواده صورت می گیرد.

بخشنامه تعدیل مهریه و عدم حبس زوج در صورت اعسار

در سال های اخیر، با نوسانات اقتصادی و افزایش غیرمتعارف قیمت سکه، بخشنامه هایی صادر شده است تا از زندانی شدن بدهکاران مهریه که توان پرداخت نقدی مهریه را ندارند، جلوگیری شود. این بخشنامه ها بر این تاکید دارند که در صورت اثبات اعسار (ناتوانی مالی) زوج، دادگاه باید با بررسی دقیق، مهریه را به صورت اقساطی و متناسب با وضعیت مالی زوج تعدیل کند.

مطابق بخشنامه شماره ۹۰۰۰/۳۴۸۵۹/۱۰۰ مورخ ۱۳۹۷/۷/۲۲ رئیس قوه قضاییه، دادگاه ها موظف شدند تا خارج از نوبت به درخواست تعدیل مهریه رسیدگی کرده و مهلت های تادیه سکه را متناسب با وضعیت مالی محکوم علیه افزایش دهند تا از زندانی شدن وی جلوگیری شود.

این بخشنامه ها به معنای عدم پرداخت مهریه نیستند، بلکه به معنای تسهیل پرداخت آن با در نظر گرفتن شرایط مالی زوج هستند. اگرچه اداره ثبت مستقیماً حکم به اعسار یا تعدیل نمی دهد، اما این رویکرد کلی قضایی بر پرونده های مهریه تاثیرگذار است و زوج می تواند پس از صدور اجرائیه ثبت، از طریق دادگاه درخواست اعسار و تقسیط کند.

نقش حیاتی وکیل متخصص

با توجه به پیچیدگی های قانونی و فرآیندهای اداری، همکاری با یک وکیل متخصص در امور خانواده و مهریه، می تواند به طور چشمگیری در موفقیت و سرعت وصول مهریه تاثیرگذار باشد. وکیل با تجربه:

• مراحل قانونی را به درستی و بدون اتلاف وقت طی می کند.
• در شناسایی و توقیف اموال زوج، زوجه را یاری می رساند.
• در مواجهه با چالش های حقوقی مانند مستثنیات دین یا فرار از دین، راهکارهای مناسب را ارائه می دهد.
• در صورت نیاز به مراجعه به دادگاه، پرونده را به نحو احسن مدیریت می کند.

مشاوره با وکیل پیش از هر اقدامی، گامی هوشمندانه برای حفظ حقوق زوجه و جلوگیری از اشتباهات پرهزینه است.

نتیجه گیری نهایی و توصیه های کلیدی

در این مقاله به بررسی جامع و گام به گام فرآیند وصول مهریه از طریق اداره ثبت پرداخته شد. از تعریف مهریه و انواع آن گرفته تا تشریح مراحل قانونی، معرفی مدارک لازم و تفاوت های کلیدی این روش با مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده، تلاش بر این بود که تمامی ابعاد این موضوع پیچیده به زبانی روشن و قابل فهم بیان شود. همچنین، به تغییرات قانونی اخیر، به ویژه لغو بخشنامه سال ۱۳۹۸ و بازگشت اختیار انتخاب مرجع به زوجه در سال ۱۴۰۳، اشاره شد که نقطه عطفی در پرونده های مهریه محسوب می شود.

نکته مهم این است که مهریه، حق قانونی زن است که از لحظه عقد مالک آن می شود و هیچکس نمی تواند این حق را از او سلب کند. انتخاب مسیر صحیح برای مطالبه آن، چه از طریق اداره ثبت و چه از طریق دادگاه، باید با آگاهی کامل از مزایا و معایب هر روش، و با در نظر گرفتن شرایط خاص زوج و زوجه صورت گیرد. اگر زوج اموال مشخص و قابل توقیفی داشته باشد، مراجعه به اداره ثبت می تواند به دلیل سرعت بالاتر و هزینه های کمتر، گزینه بسیار مناسبی باشد. اما در صورت عدم شناسایی اموال یا نیاز به درخواست جلب، مسیر دادگاه ضروری خواهد بود.

در نهایت، برای اطمینان از طی شدن صحیح فرآیند و حفظ حقوق قانونی، مشورت با یک وکیل متخصص در امور خانواده و مهریه، اکیداً توصیه می شود. یک وکیل باتجربه می تواند با در نظر گرفتن تمام جزئیات پرونده، بهترین راهکار را ارائه داده و از بروز مشکلات و اتلاف وقت و هزینه جلوگیری کند. با انتخاب درست و آگاهانه، هر زوجه ای می تواند به حق قانونی خود دست یابد.