امروزه به منظور تأمین روشنایی محیط‌های مختلف و تزئین از لامپ‌های متنوعی استفاده می‌شود. تا چند سال پش رایج‌ترین نوع لامپ‌های موجود در بازار لامپ‌های رشته‌ای یا التهابی معمولی بودند که در محیط‌های مختلف جهت تأمین روشنایی مورد استفاده قرار می‌گرفتند. اما رفته رفته مدل‌های جدید مانند لامپ هالوژن به بازار آمدند و توانستند که سهم عمده‌ای از بازار را به خود اختصاص دهند. لامپ‌های هالوژن متداول‌ترین و رایج‌ترینی نوع لامپ هستند که به منظور نورپردازی در محیط‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. انواع هالوژن با عملکرد خود در نورپردازی می‌توانند جلوه‌ای شیک و مدرن برای محیط مورد استفاده به همراه داشته باشند.
لامپ هالوژن چیست؟
لامپ هالوژن نوعی لامپ است که در آن یک رشته از جنس تنگستن وجود دارد که عبور جریان الکتریسیته باعث تبخیر آن درون حباب لامپ می‌شود. با توجه به اینکه در حباب این نوع لامپ‌ها از گاز بی‌اثر همراه با هالوژن‌هایی مانند ید و برم استفاده شده، باعث ته‌نشین شدن تنگستن تبخیر شده در اثر جریان بر روی همان رشته می‌شوند؛ این کار باعث می‌شود که نور سفید تولید شده و روشنایی محیط تأمین شود. با توجه به اینکه در لامپ‌های هالوژن ته‌نشین شدن تنگستن بر روی رشته صورت می‌گیرد، هدر رفت ذرات تنگستن را از بین برده و منجر به افزایش طول عمر لامپ می‌شود.
البته در مدل‌های امروزی لامپ هالوژن از این فرایند شیمیایی برای نوردهی و تأمین روشنایی استفاده نمی‌شود و فناوری LED جایگزین این فرایند شده است. در حال حاضر انواع مختلفی از لامپ‌های LED وجود دارند که نسبت به لامپ‌های هالوژن اولیه نوردهی بیشتر، مصرف انرژی کمتر و همچنین طول عمر بالاتری دارند. تنها دلیلی که همچنان از نام هالوژن برای این لامپ‌ها استفاده می‌شود شباهت ظاهری آن با مدل‌های اولیه و قدیمی است.
انواع لامپ هالوژن بر اساس فناوری ساخت
همانطور که در بالا اشاره شد در مدل‌های امروزی لامپ هالوژن، فرایند شیمیایی تبخیر تنگستن و ته‌نشینی آن تحت تأثیر هالوژن‌ها حذف شده و از فناوری‌های جدید در ساخت این نوع لامپ‌ها استفاده می‌شود که میزان نوردهی و عملکرد لامپ‌ها و همچنین طول عمر آن‌ها را به میزان قابل توجهی افزایش داده است. لامپ‌های هالوژن امروزی بر اساس فناوری ساخت را می‌توان در سه دسته تقسیم‌بندی کرد:
- لامپ هالوژن LED
- لامپ هالوژن SMD
- لامپ هالوژن COB
لامپ هالوژن ال ای دی (LED)
یکی از رایج‌ترین مدل‌های لامپ هالوژن به حساب می‌آید که به صورت گسترده‌ای در محیط‌های مختلف به منظور نورپردازی و تأمین روشنایی محیط به کار گرفته می‌شود. در ساخت لامپ‌های LED از دیود استفاده می‌شود؛ دیود یک قطعه الکتریکی است که یک سر آن محل عبور جریان و سرد دیگر مقاومتی است که مانع عبور جریان می‌شود؛ این ساختار باعث می‌شود که جریان الکتریکی به نور تبدیل شود. میزان نوردهی لامپ‌های هالوژن LED به تعداد دیودهای به کار رفته در آن بستگی دارد. از مهم‌ترین مزایای لامپ هالوژن LED می‌توان به کاهش مصرف انرژی، طول عمر بالای لامپ، تولید گرمای کمتر و در نهایت نوردهی بیشتر لامپ اشاره کرد. این ویژگی‌ها باعث شده که این نوع لامپ‌ها بهترین گزینه برای استفاده در محیط‌های مختلف باشند.
لامپ هالوژن اس ام دی (SMD)
در این نوع لامپ‌ها از فناوری SMD استفاده می‌شود. در لامپ‌های SMD نیز از چیپ‌های ال ای دی استفاده می‌شود که همین امر باعث شده این نوع لامپ‌ها نسبت به لامپ‌های هالوژن قدیمی گرمای کمتری تولید کنند. یکی دیگر از مزیت‌های این نوع لامپ‌ها توان نوردهی بیشتر در کنار مصرف کمتر انرژی است. یکی دیگر از قابلیت‌های مهم لامپ‌های SMD این است که می‌توانن نورهای رنگی مختلفی را تولید کنند؛ همین امر باعث شده که این لامپ‌ها محبوب‌ترین و بهترین گزینه برای نورپردازی در محیط‌های مختلف باشند.
لامپ هالوژن سی او بی (COB)
فناوری پایه در لامپ‌های COB نیز مانند لامپ‌های هالوژن SMD استفاده از چیپ‌های ال ای دی است. مهم‌ترین ویژگی لامپ‌های هالوژن سی او بی استفاده از چیدمان جدید چیپ‌های ال ای دی بر روی برد است. در واقع در این نوع لامپ‌ها اتصال دیودها فشرده‌تر و کوچک‌تر از سایر مدل‌ها است. نوردهی بالاتری، مصرف انرژی کمتر، طول عمر بیشتر، تولید گرمای کمتر و تولید نقطه نورانی از مهم‌ترین ویژگی‌های لامپ‌های هالوژن COB به حساب می‌آید. همین ویژگی‌ها باعث شده که این نوع لامپ‌ها گزینه‌ای ایده‌آل برای نورپردازی و تزئین در محیط‌های مختلف باشند. مهم‌ترین تفاوت لامپ‌های SMD و COB در زاویه تابش نور است؛ در واقع لامپ‌های COB نسبت به مدل اس ام دی توانایی تاباندن نور به صورت متمرکزتر و نقطه‌ای دارند.
انواع لامپ هالوژن بر اساس پایه
لامپ هالوژن طراحی خاصی دارد و مانند لامپ‌ها معمولی به سرپیچ وصل نمی‌شوند. این لامپ‌ها دارای پایه‌ای هستند که حباب لامپ به آن پایه متصل می‌شود. به همین دلیل انواع لامپ هالوژن را می‌توان بر اساس نوع پایه نیز دسته‌بندی کرد. بر این اساس انواع لامپ هالوژن بر اساس پایه شامل موارد زیر می‌شود:
- لامپ هالوژن سیمی: این لامپ‌ها معمولا کاربرد تزئینی دارند و در محیط‌های مختلف در قسمت سقف نصب می‌شوند. این نوع لامپ‌ها به منظور اتصال به سیستم برق‌کشی محیط به سیم مجهز شده‌اند. با توجه به اینکه این مدل از لامپ هالوژن از سرپیچ، سوکت یا پین سوزنی برای اتصال به برق استفاده نمی‌کند، باید توسط افرادی که به امور برقی و سیستم سیم‌کشی محیط مسلط هستند نصب شده و مورد استفاده قرار بگیرند.
- لامپ هالوژن سوزنی GU3: این نوع لامپ هالوژن در دسته لامپ‌های پایه سوزنی قرار می‌گیرند. این نوع از لامپ‌های هالوژن فشاری بوده و به همین دلیل نسبت به مدل سیمی راحت‌تر و ساده‌تر در محیط مورد نظر نصب می‌شوند. این مدل از لامپ هالوژن دارای پایه سوزنی فشار با فاصله 5.3 میلیمتر است؛ در واقع در این نوع لامپ‌ها فاصله دو سوزن از یکدیگر معادل 5.3 میلیمتر است.
- لامپ هالوژن سوکتی GU10: این نوع لامپ‌ها از نوع پایه سوکتی هستند که پایه‌ای ضخیم‌تر از مدل سوزنی دارند. پین‌های سوکت در این نوع لامپ‌ها فشاری نبوده و باید در محل در نظر گرفته شده برای نصب لامپ، پیچ خورده و قفل شوند. به همین دلیل نحوه نصب این نوع لامپ‌ها نسبت به مدل پایه سوزنی دشوارتر است.
کاربردهای لامپ هالوژن
با توجه به نورپردازی محیط‌های مختلف در دنیای مدرن امروز، لامپ‌های هالوژن یکی از پرکاربردترین مدل‌ها لامپ به حساب می‌آیند که می‌توانند برای تزئین محیط و همچنین نورپردازی‌های فانتری مورد استفاده قرار بگیرند. استفاده از فناوری‌های جدید در تولید این لامپ‌ها باعث شده که نوردهی بیشتر، مصرف برق کمتر، گرم شدن کمتر و طول عمر بالاتری داشته باشند. از مهم‌ترین کاربردهای انواع لامپ هالوژن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تأمین روشنایی عمومی در محیط‌های مختلف
- نورپردازی و تزئین نوری نمای ساختمان‌های مختلف
- نورپردازی تزئینی سقف و کناف
- نورپردازی محیط‌های خاص
با توجه به اینکه امروزه از فناوری ال ای دی در تولید انواع لامپ هالوژن استفاده می‌شود، این لامپ‌ها می‌توانند نورهای رنگی مختلفی را تولید کنند. در بین رنگ‌های مختلف می‌توان از رنگ زرد (آفتابی)، سفید (مهتابی) و صدفی (نچرال) به عنوان محبوب‌ترین رنگ‌ها نام برد. این ویژگی باعث شده که لامپ هالوژن بهترین و ایده‌ال‌ترین گزنه برای طراحی دکوراسیون و تزئین محیط‌های مختلف باشد.