اجرای داربست فلزی در ساختمان سازی

داربست چیست؟

داربست یک سازه چوبی یا فلزی موقتی است که برای دسترسی به نقاط دشوار در حین ساخت یا تعمیر ساختمان‌ها و دیگر سازه‌ها مورد استفاده قرار می گیرد. به طور معمول برای دسترسی ایمن و آسان به محل‌های کاری که در ارتفاع بالاتر از 2 متر قرار دارند از داربست استفاده می شود. داربست‌ها از میله‌های فلزی و چوبی ساخته می‌شوند و گاهی اوقات به عنوان تکیه‌گاه برای بخشی از دیگر سازه‌ها هم استفاده می‌شوند. ساخت داربست‌ها با بست داربست به مهارت ویژه‌ نیاز دارد زیرا در صورت فروریختن یک داربست خطر تلفات جانی بسیار زیاد است.

انواع داربست ساختمانی

انواع داربسـت ساختمانی در جنس و نحوه استفاده تفاوت هایی دارند. بطور مثال جنس آن ها چوب و فلز بوده و در انواع معلق و پایه دار موجود هستند. که می توانید آنها را از طریق افرادی که اجاره و اجرای داربسـت انجام می دهند، برای ساختمان خود تهیه کنید.

داربست فلزی

این مدل از داربسـت ها، از لوله هایی با جنس فولاد که قطر ۴.۸۳ سانتی متری داشته و به لوله های ۵ سانتی متری معروف هستند، ساخته شده اند. مونتاژ وسرهم سازی آنها به وسیله بست انجام می شود. و در اکثر موارد برای ساختمان ها از این مدل داربسـتهای فلزی استفاده می شود.

داربست چوبی

موادی که برای تهیه و ساخت این نوع از داربسـت ها استفاده می شوند، نردبان های مخصوص و چوب های گرد می باشند. این مدل از داربسـت ها معمولا به طور ثابت هستند. در حالت کلی، زمانی که برای برپایی و اجرای داربسـت ، از پل موقت، خرک و تخته استفاده کنیم، می توان گفت که یک داربست چوبی ایجاد نموده ایم.

داربست معلق

گاهی پیش می آید که لازم است کاری در ارتفاع صورت گیرد و برپاسازی داربسـت از سطح زمین امکان نداشته باشد. در این مواقع از داربست معلق که از انواع داربسـت ساختمانی است، استفاده می شود. نحوه کار داربسـت معلق به این صورت است که به دیوار های ساختمان تکیه داده می شود. این نوع از داربسـت ساختمانی به این دلیل که مانند سکو، از سطح ساختمان بیرون زده اند، به سکوی پیش آمده یا داربست معلق معروف هستند.

داربست پایه دار

در زمان های که نیاز باشد به سرعت برپاسازی داربست انجام شود، می توان از داربست پایه دار استفاده کرد. اما در این مدل از داربست ساختمانی، نمی توان بیش از یه ردیف داربست را اجرا نمود. همچنین باید توجه کرد که ارتفاع سکوی کار از سطح زمین یا از طبقه ای که داربست روی آن بنا شده است، بیش از ۴.۵ متر نشود. زیرا ایمنی کار از بین می رود. در داربست های پایه دار باید پایه ها مهار شده و کاملا ثابت شده باشند. همچنین برای بالا و پایین رفتن از این داربسـت ها، از نردبان می توان استفاده کرد.

شخص ذی صلاح

شخص ی صلاح در اجرای داربست به فردی گفته می شود که قادر است شرایط کاری خطرناک را شناسایی کند و مجوز و اختیارات لازم برای اقدامات اصلاحی فوری برای حذف این خطرات را داشته باشد. این فرد مسئولیت نظارت، هدایت، نصب، برچیدن و تغییر تمام داربست ها را دارد و باید شرایط زیر را دارا باشد:

باید از شرایط کاربرد انواع داربست ها اطلاع داشته باشد.
باید بتواند مخاطرات کار داربست بندی را شناسایی کند و روش اصلاح آنان را بداند.
در رابطه با ساختار انواع داربست های کاربردی آموزش دیده باشد.

وظایف شخص ذی صلاح

تعیین دسترسی های عملی ایمن برای اجرا، برچیدن و به کارگیری داربست
بازرسی داربست ها، قطعات و اجزای آن ها پیش از شروع کار و پس از هر حادثه ای که می تواند روی داربست تاثیر بگذارد.
نظارت و هدایت در زمان نصب، برچیدن و تغییر محل داربست.
تعیین اقدامات عملی برای جلوگیری از سقوط افراد در حین اجرا و برچیدن داربست.
اطلاع از ایمن بودن کار روی داربست در روزهای طوفانی و بادخیز.
اطلاع از امکان به کارگیری قطعات و اجزای داربست که از مواد مختلف ساخته شده اند در کنار هم.
شناسایی عیوب قطعات و اصلاح مخاطرات آن ها.
بازرسی طناب های مورد استفاده و شناسایی نواقص آن.
بازرسی طناب ها و ریسمان های مصنوعی که برای گاردریل های میانی و بالایی به کار می روند.
انتخاب، هدایت و آموزش افراد مسئول نصب، برچیدن و تغییر محل داربست.
آموزش دادن کارگران در رابطه با نصب، برچیدن، حرکت دادن، تعمیر کردن، نگهداری، بازرسی و کار کردن روی داربست برای شناسایی خطرات مربوط به کار.

اجزای داربست ها

اجزای داربست عبارتند از:

ستون داربست

ستون داربست به لوله قائمی گفته می شود که تکیه گاه عمودی داربست را تشکیل می دهد. وظیفه این لوله، انتقال بار داربست به زمین است و باید به صورت عمودی یا کمی متمایل به ساختمان اجرا شود. طول این لوله به طور معمول چیزی در حدود 6 متر است و برای اضافه کردن طول آن باید از بست های برشی استفاده نمود.

لوله های سرتاسری افقی

وظیفه لوله های افقی، مهار کردن داربست به صورت طولی است. این لوله ها به عنوان ایجاد کننده تکیه گاهی به صورت لوله های زیر تخته ای و دستگاه های افقی داربست عمل می کنند. همان طور که از نام این لوله ها نیز مشخص است، وضعیت قرارگیری آن ها به صورت عمود بر ستون های داربست می باشد.

لوله های زیرتخته ای

این لوله ها در میان لوله های افقی سرتاسری و دیوار ساختمان نصب می شوند و در نقش تکیه گاه تخته های سکو عمل می کنند.

شمع مایل

شمع مایل به لوله ای گفته می شود که روی زمین یا ساختمان مجاور جای می گیرد.

لوله های مهار

لوله های مهار، لوله هایی هستند که به شکل قطری در داربست اجرا می شوند و از حرکت داربست جلوگیری می نمایند.

قید دیواره درگاهی

قید دیواره درگاهی به لوله ای گفته می شود که بین دو سطح یکپارچه مثل لغازهای درگاهی یا دیوارهای پنجره گوه کوبی می گردد. در نتیجه این کار، داربست به ساختمان مهار می گردد.

قید

قید در داربست به همان لوله ای گفته می شود که داربست را به قید دیواره درگاهی با یک مهار محکم دیگر وصل می کند.

دستک های افقی داربست

دستک های افقی، لوله های هایی هستند که بین دو لوله افقی سرتاسری نصب می شوند.

میله شکاف دار اتصال

میله شکاف دار اتصال برای وصل کردن دو لوله به هم مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع اتصال، داخلی است و نسبت به بست بوشی استفاده گسترده تری دارد.

پایه مهار

پایه مهار به وسیله ای گفته می شود که جهت محکم کردن قید دیوار درگاهی بین دو لغاز به کار می رود.

اتصالات جهت پل زیر سقف و غیره

این اتصال که به بخش انتهایی یا بالایی لوله های عمودی اعمال می شود، وظیفه محکم کردن داربست به پل های زیر سقف را بر عهده دارد.

بست پله ای داربست و صفحه پله

برای ایجاد پله داربست، پلکان و پاگرد در بدنه داربست و همچنین کاهش خطر حوادث و امکان دسترسی راحت تر در کل ارتفاع پله ها را نصب می کنند.

پل

پل به لوله ای افقی گفته می شود که روی لوله های زیر تخته ای محل یک پنجره تکیه دارد. پل ها تکیه گاه لوله های زیر تخته ای میانی را فراهم می کنند.

بست راست گوشه

بست راست گوشه که به آن بست قائمه نیز گفته می شود، نوعی از بست است که ستون یک داربست را به لوله افقی سرتاسری داربست وصل می کند.

بست لوله زیر تخته ای

این بست به عنوان یک اتصال غیر باربر عمل می کند و برای وصل کردن لوله زیر تخته ای یا دستک افقی به لوله افقی سرتاسری به کار می رود.

بست گردان

بست گردان به بستی گفته می شود که دو لوله را تحت زاویه مورد نظر به هم متصل می نماید. این بست برای وصل کردن یک مهار به ستون یا لوله افقی سرتاسری داربست کاربرد دارد.

بست بوشی

بست بوشی، اتصال دهنده ای است که سر لوله ها و داخل آن ها جای می گیرد و به این شکل، دو لوله سر به سر به هم وصل می شوند.

بست خاردار

از بست خاردار برای وصل کردن لوله های دو تکه به هم استفاده می شود.

مهار انتهایی

مهار انتهایی به بستی گفته می شود که به بخش انتهایی لوله ها وصل می شود.

صفحه زیر ستون

صفحه زیر ستون، همان طور که از نامش پیداست، صفحه ای می باشد که زیر ستون جای می گیرد و سطح اتکای آن باید حداقل 225/0 متر مربع باشد. به غیر از این صفحه، صفحات دیگری با پایه قابل تنظیم نیز وجود دارند.