معرفی انواع سازهای موسیقی
سازها را می‌توان به دسته‌های مختلفی تقسیم‌بندی کرد.
- سازهای آرشه‌ای: ویولن، ویولنسل، کمانچه و…
- سازهای بادی چوبی: ساکسوفون، فلوت، ابوا، کلارینت، فاگوت و…
- سازهای بادی برنجی: هورن، ترومپت، توبا و…
- سازهای کوبه‌ای: بلز، تومبا، تنبک، دف، تمپو، سنج، درام، کوزه، طبل و…
- سازهای زخمه‌ای یا زهی زخمه‌ای: گیتار، تار، سه‌تار، ماندولین، قانون و…
- سازهای صفحه‌کلید‌دار: پیانو آکوستیک، ارگ، کلاوسن، اکاردئون، هارمونیون و…
انتخاب ساز و سبک موسیقی مورد علاقه
همانطور که می‌دانید موسیقی سبک‌های مختلفی دارد که شامل: پاپ، راک، فلامنکو، کلاسیک، جز، مقامی، سنتی و… است. یادگیری موسیقی امری شخصی است و اگر به سبک مورد نظر خود علاقه نداشته باشید، نه تنها پیشرفت نمی‌کنید بلکه اواسط راه دلسرد شده و یادگیری را رها می‌کنید. پس از انتخاب سبک، نوبت به انتخاب ساز با توجه به جنس کلاویه پیانو می‌رسد. هر ساز مناسب سبک خاصی است، پس باید در انتخاب ساز دقت کنید.
اگر موسیقی سنتی دوست دارید، سازهایی مانند سه‌تار، تار، کمانچه، عود انتخاب مناسبی برای یادگیری است. اما اگر خواهان یادگیری سبک کلاسیک هستید، سازهایی مثل پیانو، گیتار و ویولن را انتخاب کنید. سبک راک، جز و فلامنکو نیز به گیتار الکتریک و فلامنکو برمی‌گردد. برای موسیقی مقامی هم می‌توان به تنبور اشاره کرد. اگر در انتخاب خود مردد هستید با شنیدن صدای سازهای مختلف و یا دیدن ویدیوهای متنوع، متوجه می‌شوید که صدای کدام ساز برای شما گوشنوازتر است. برای اینکار می‌توانید از اساتید این حوزه نیز، کمک بگیرید.
مشخص کردن موقعیت در هنگام نواختن ساز
اگر خجالتی هستید و از نواختن در مقابل دیگران یا روی استیج هراس دارید، بهتر است سازهایی را برای یادگیری انتخاب کنید که بیشتر مناسب تکنوازی هستند مثل پیانو. اگر خود را روی صحنه یا نواختن در گروه موسیقی تصور می‌کنید؛ گیتار، ویولنسل، ویولن و درام انتخاب مناسبی برای شما است. شرایط روحی شما نیز در انتخاب ساز مهم و بااهمیت است. موسیقی و سازهای کلاسیک مناسب کسانی است که طرفدار موسیقی بی‌کلام هستند. موسیقی پاپ عامه‌پسندترین سبک موسیقی است. در سبک پاپ تمرکز روی متن آهنگ است تا موسیقی آن. جز و راک مخصوص افرادی است که طرفدار موسیقی پرانرژی هستند.
موقعیت مکانی شما نیز از دیگر عوامل مهم به حساب می‌آید. اگر در آپارتمان زندگی می‌کنید. سازهایی با شدت صدای کم، گزینه مناسبی برای شما است؛ مثل سه‌تار و گیتار. اما اگر موقعیت تمرین در باغ یا فضای باز را دارید، سازهایی مثل دف را در نظر بگیرید.
محدودیت جسمانی در نواختن ساز در نظر گرفتن توانایی
توانایی های فیزیکی خود را در یادگیری ساز جدی بگیرید. اگر دستتان می‌لرزد و کنترلی روی آن‌ها ندارید، از سازهای زهی مثل ویولن و گیتار دوری کنید. در این صورت، سازهایی مانند دف و تنبک انتخاب مناسب‌تری برای شما هستند. کسانی که انگشتان کشیده و ظریف دارند، سازهای زهی و پیانو انتخاب مناسبی برای آن‌ها است؛ چراکه سازهای زهی با توجه به تعداد کلاویه پیانو؛ نیازمند انعطاف و کشش در انگشت‌ها هستند. سازهای بادی مثل نی، فلوت و ساکسوفون مناسب یادگیری موسیقی بزرکسالان نیست، زیرا ظرفیت بالای دستگاه تنفسی و شش‌هایتان را می‌طلبد.
زمان مطلوب یادگیری سازهای مختلف
یادگیری هر ساز مستلزم صرف زمانی برای تمرین و داشتن تمرکز است. به طور میانگین پنج الی شش سال طول زمان میبرد تا بتوانید حرفه‌ای ساز بزنید. اما در این میان بعضی از سازها را می‌توان در طی دو سال در حد مطلوبی نواخت. سازهایی مثل گیتار پاپ و سه‌تار، مناسب موسیقی بزرگسالان هستند. دست‌کم یک ساعت تمرین برای هر سازی در روز الزامی است. و کلید موفقیت در یادگیری موسیقی در همه ردههای سنی صبر و تمرین است.
اگرچه برخی بر این باورند که کودکان در یادگیری ساز و موسیقی باهوش‌تر هستند؛ اما بزرگسالان با پشتکار و تمرین می‌توانند پابه‌پای آن‌ها پیشرفت کنند. مزیت بزرگسالان نسبت به دیگر افراد این است که، آن‌ها وقت خود را تلف نکرده و با جدیت بیشتری به تمرین می‌پردازند. تکرار مکرر تمرین ها و آشنایی با نرم‌افزار های مربوط به موسیقی (مترونوم و تیونر) نیز تاثیر بسزایی در پیشرفت شما دارد.
انتخاب ساز متناسب با بودجه
یکی دیگر از عوامل موثر در انتخاب ساز، بودجه است. سازها از رده معمولی گرفته تا رده حرفه‌ای، قیمت‌های متفاوتی دارند. پیانو از جمله سازهایی است که باید هزینه بیشتری برای آن بپردازید. البته بهتر است در ابتدا هزینه زیادی صرف خرید ساز نکنید، چرا که ممکن است پس از مدتی دلسرد شده و یادگیری را رها کنید. قبل از خرید ساز، آن را به فردی خبره نشان دهید و از صحت سلامت ساز اطمینان حاصل کنید. شما همچنین می‌توانید سازهای دست‌دوم را به شرط سالم بودن ساز، خریداری کنید.
داشتن استادی خبره و کاردان
بسیاری از افراد می‌گویند که خودآموز ساز را یاد گرفته اند! آیا این مطلب صحت دارد؟ بله، امکان‌پذیر است. شما با مشاهده فیلم‌های آموزشی یوتیوب و دیگر سایت‌ها می‌توانید خودآموز ساز را یاد بگیرید؛ اما باید زمان زیادی را برای انجام این کار صرف کنید. در عین حال، یکی از مزایای استفاده از فیلم‌های کمک آموزشی پخش چندباره آن‌ها و تسلط روی تکنیک‌ها است.
داشتن استادی کاربلد در همه سطوح ضروری است. یادگیری موسیقی یک‌شبه اتفاق نمی‌افتد و باید همواره در تصحیح خطاهای خود کوشا باشید؛ که این کار مستلزم همراه داشتن استادی خبره است. هنگامی که شما با الگوی غلط تمرین می‌کنید، آن الگو در ذهن شما نقش بسته و تصحیح آن مشکل است. به طور مثال، زمانی که شما به مدت طولانی با حالت دست اشتباه تمرین می‌کنید تصحیح آن بیش از آنچه فکر می‌کنید زمان میبرد. از طرفی بزرگسالان برای یادگیری موسیقی نسبت به افراد جوان محدودیت زمانی داشته و کمتر فرصت آزمون‌وخطا دارند.
هنگامی که زیر نظر استاد کار می‌کنید، هر هفته در کلاس شرکت کرده و انگیزه بیشتری برای یادگیری کسب می‌کنید. در کنار این شیوه یادگیری، می‌توانید از ویدیوهای کمک اموزشی نیز کمک بگیرید.
تاثیر یادگیری تئوری موسیقی
شاید از خودتان بپرسید ضرورت یادگیری تئوری موسیقی چیست و آیا برای بزرگسالان لازم است یا خیر؟ همانطور که در کلاس اول الفبا را برای خواندن و نوشتن آموختیم؛ در یادگیری موسیقی نیز باید الفبای آن را یاد بگیریم. به الفبای موسیقی نت می‌گویند. کلید دو، فا و سل، سه سرکلید اصلی در موسیقی هستند؛ و در هریک در سازهای مختلف کاربرد دارند. جایگاه نت ها ( دو، ر، می، فا، سل، لا، سی) در هر سرکلید متفاوت و نیازمند یادگیری است. پس از یادگیری جایگاه نت‌ها روی خطوط حامل وساز خود، می‌توانید با خواندن نت ها نواختن را آغاز کنید.
در مسیر یادگیری ساز، مباحثی از تئوری موسیقی از قبیل مباحث ضرب‌شناسی، فواصل، گام‌شناسی و… را نیز می‌توانید یاد بگیرید. یادگیری این مطالب به فهم و درک بهتر موسیقی کمک می‌کند. هرچه بیشتر بدانید درک شما از موسیقی بیشتر و تحلیل آن ساده‌تر خواهد بود. در کلاس‌های آموزشی کمتر به مباحث تئوری موسیقی می‌پردازند؛ پس بهتر است بزرگسالان به همین اطلاعات کلاس آموزشی، هر چند اندک، بسنده کرده و از یادگیری موسیقی لذت کافی را ببرند.
آواز خواندن و ساز زدن
آیا از خواندن و ساز زدن لذت می‌برید؟ اگر صدای خوبی دارید بهتر است در کنار یادگیری ساز، در کلاس‌های سلفژ و صداسازی شرکت کرده تا مهارت خواندن خود را تقویت کنید. البته باید در انتخاب ساز خود هوشیار باشید به طور مثال سازهایی مثل گیتار و گاهی پیانو، گزینه مناسبی برای این کار هستند.
بدنسازی موسیقی یا میوزماسل
بسیاری از افرادی که به سن بزرگسالی می‌رسند، دچار دردهایی در مفاصل خود می‌شوند که ممکن است با شروع ساز زدن تشدید شود. این دردها ممکن است پس از مدتی باعث دلسردی شده که نتیجه آن ناتوانی در یادگیری ساز است. با کمک روش‌های نوین این آسیب‌ها قابل پیشگیری هستند. میوز ماسل روشی نوین برای رفع انقباضات عضلانی و هماهنگ‌سازی نیروی ذهن و عضله است.
در این روش که نوعی بدنسازی موسیقی به حساب می‌آید؛ می‌توانید، وزن دست خود و فشار‌های وارد به آن را کنترل نمایید. این روش شامل برنامه‌های گرم و سرد کردن دست است. علاوه بر آن برنامه‌های تکمیلی را از جمله: برنامه تفکیک، قدرت و انعطاف، دریافت می‌کنید. پس یادگیری موسیقی برای کسانی که به سن بزرگسالی رسیده‌اند، دیگر دشوار نخواهد بود.
سخن آخر
هیچ گاه برای شروع یادگیری موسیقی دیر نیست؛ فقط کافی است با توجه به شرایط و بودجه خود، ساز مورد علاقه خویش را انتخاب کرده و قدم اول را بردارید. عواملی همچون علاقه، شناسایی سبک مورد‌نظر، تشخیص توانمندی و محدودیت‌ها، میتواند راهنمای راه شما باشد. بزرگسالانِ مشتاق یادگیری ساز با انتخاب استادی کاردان، اختصاص‌دادن زمان و مکان مناسب برای تمرین و استفاده از فیلم‌های آموزشی، می‌توانند شاهد پیشرفت خود باشند.
اگرچه کودکان با سرعت بیشتری یاد می‌گیرند، اما بزرگسالان با تمرین، سختکوشی و برنامه‌ای منظم می‌توانند پابه‌پای کودکان پیشرفت کنند. کلاس‌های تئوری موسیقی، سلفژ و آواز نیز بر فهم و لذت یادگیری می‌افزاید. علاوه‌بر موارد بالا، افزایش تمرکز، دقت و تقویت حافظه از دیگر اثرات یادگیری موسیقی است. در نهایت با پیشگیری از آسیب‌های احتمالی، با اگاهی از آناتومی عضلات و وزن آن‌ها، هیچ‌گاه دلسرد و ناتوان نخواهید شد.