حداکثر فاصله میلگرد فونداسیون

نحوه محاسبه میلگرد فونداسیون در ساختمان

از مهم‌ترین بخش‌های هر ساختمان، پی و یا فونداسیون آن سازه می‌باشد که وظیفه انتقال بار و وزن سازه به خاک را بر عهده خواهند داشت. همان‌طور که می‌دانید پی‌ها انواع گوناگونی دارند که در بخش‌های آتی به بررسی هر یک از آن‌ها خواهیم پرداخت. امروزه یکی از مصالح اصلی تشکیل دهنده فونداسیون‌ها بتن است که این نوع فونداسیون ‌، نسبت به سایر مصالح از مقاومت بالایی برخوردار هستند.

فونداسیون بتنی از ترکیب بتن و میلگرد حاصل می‌شود که اصطلاحا به بتن مسلح معروف شده است. با توجه به اینکه بتن در برابر نیروهای کششی مقاومت لازم را ندارد، در تمام سازه‌هایی که بتن تحت اثر نیروهای خمشی و یا کششی قرار می‌گیرد، استفاده از شبکه‌های میلگرد به عنوان عضوی کششی الزامی خواهد بود.

لازم به ذکر است برای هر سازه و یا ساختمان، با توجه به مقدار بار وارده، نوع خاک منطقه، میزان لرزه خیزی منطقه و اهمیت ساختمان نوع فونداسیون و مقدار میلگرد به‌کار رفته در آن تغییر می‌کند. یکی از وظایف طراحان سازه‌ محاسبه و طراحی ابعاد پی‌ها و تعداد آرماتور مصرفی در آن می‌باشد. در ابتدا به بررسی انواع فونداسیون‌ و ویژگی‌های آن‌ها خواهیم پرداخت، سپس به بررسی چگونگی طراحی ابعاد و حداقل آرماتور به کار رفته در پی و قیمت مقاطع فولادی اصفهان می‌پردازیم.

محاسبه میلگرد فونداسیون

تقسیم‌بندی فونداسیون از نظر محل استقرار :

پی سطحی

به پی‌هایی که در عمق کم و در نزدیکی سطح زمین ساخته شوند پی سطحی می‌گویند؛ به‌طوری‌که نسبت عمق استقرار پی به عرض، کمتر از عدد ۳ باشد.

پی عمیق

در این نوع فونداسیون‌ها نسبت عمق استقرار به عرض آن باید بیشتر از ۱۰ باشد.

پی نیمه عمیق

در صورتی که محل قرارگیری پی‌ها بین دو مورد بالا باشد، این پی از نوع نیمه عمیق خواهد بود.

تقسیم‌بندی فونداسیون سطحی از نظر رفتار و شکل ظاهری  :

پی منفرد

این پی‌ها هم از جنس بتن مسلح و هم بتن غیر مسلح(معمولی) هستند و به صورت پله‌ای و سطح شیب‌دار اجرا می‌شوند. این نوع فونداسیون به صورت تکی اجرا می‌شود و هر قسمت از آن، انتقال دهنده وزن تنها یک ستون به خاک است.

پی نواری

طول این نوع پی‌ها بیش از ۴ برابر عرض آن خواهد بود،  بنابراین تغییر شکل خمشی این نوع پی‌ها در راستای طول آن می‌باشد. پی‌های زیر دیوارهای باربر از نوع نواری محسوب می‌شوند.

پی مرکب

در صورتی که پی‌های منفرد زیر ستون‌ها در مواردی خاص با یکدیگر ترکیب شوند، پی مرکب تشکیل می‌شود. تفاوت پی‌های مرکب با نواری در راستا و چگونگی تغییر شکل آن‌هاست. پی‌ مرکب در جهت عرضی از خود تغییر شکل خمشی نشان می‌دهد.

پی شبکه‌ای

از ترکیب شدن پی‌های مرکب در جهت‌های عمود بر هم پی شبکه‌ای حاصل می‌شود.

پی گسترده

این نوع فونداسیون شامل یک دال یکپارچه است به همین دلیل شاهد نشست یکنواخت در آن خواهیم بود. بنابراین در مواردی که بار نامتقارن وجود داشته باشد و یا خاک بستر ضعیف باشد، می‌توان از این نوع فونداسیون برای حل مشکل استفاده کرد. قابل ذکر است بتن‌ریزی در این‌گونه پی‌ها از نوع حجیم بوده و به علت اختلاف دمای مرکز و سطح بتن، شاهد ترک‌هایی در سطح آن هستیم.

فونداسیون‌های ساختمان‌های متعارف، اغلب از نوع شبکه‌ای و گسترده است، همچنین جنس مصالح تشکیل دهنده آن‌ها بتن مسلح می‌باشد، بنابراین شناخت نحوه طراحی و حداقل میلگرد مصرفی آن از اهمیت بالایی برخوردار است. طراحی آرماتورهای فونداسیون جهت جلوگیری از گسیختگی خمشی و برشی است، به همین منظور بعد از مشخص شدن ابعاد فونداسیون (حجم لازم جهت بتن‌ریزی) ابعاد و فواصل چشمه‌های میلگرد مشخص می‌شود.

به کمک روش آزمون و خطا تعداد آرماتورهای طولی و فواصل آن‌ها نسبت به هم را بدست می‌آوریم. ابتدا با فرض نمره آرماتور طولی (مثلا Φ۲۲) به تعداد و اندازه‌های مشخص می‌رسیم، سپس با کنترل اعداد بدست آمده صحت نتایج را کنترل می‌کنیم.

d عمق موثر پی : ضخامت پی – کاور بتن – نصف قطر میلگرد سفره پایین

bحد اقل عرض پی : (تعداد طبقات * ۲۰) + ۲۰ سانتی‌متر

h ضخامت پی : (تعداد طبقات * ۱۰) +۲۰ سانتی‌متر

حداقل مقدار میلگرد مورد نیاز از بیشترین مقدار دو فرمول زیر بدست می‌آید:

*عدد به‌دست آمده به سمت بالا گرد می‌شود.

فاصله میلگردهای طولی S : (تعداد میلگردها – ۱) / (کاور بتن*۲) + (مساحت کل میلگردها) – عرض پی

cm 10 > S > cm 35

*اگر عدد بدست آمده در این بازه قرار گرفت آن‌گاه، اعداد قابل قبول است.

برای بدست‌آوردن حداقل آرماتورهای عرضی مورد نیاز و فواصل آن‌ها نسبت به هم مراحل زیر را انجام می‌دهیم

ابتدا با فرض نمره آرماتور سطح مقطع آن‌را بدست می‌‌آوریم. (بهترین فرض نمره میلگرد عرضی یک شماره پایین‌تر از میلگرد طولی خواهد بود)

فاصله میلگردهای عرضی S = h / n

طراحان علاوه بر محاسبات و کنترل ظرفیت باربری فونداسیون مطابق با مقررات ملی و آیین‌نامه‌های مربوطه، باید نسبت به نکات اجرایی دقت لازم و کافی را داشته باشند تا در هنگام اجرای طرح توسط مجری با مشکل مواجه نشوند.

• فونداسیون باید بر روی خاک باربر و مقاوم طبیعی اجرا شود.
• حداقل عمق(ارتفاع) پی‌های سطحی باید ۵۰ سانتی متر باشد.
• عمق استقرار پی را باید پایین‌تر از عمق یخبندان در نظر گرفت. عمق یخبندان در واقع پایین‌ترین عمقی است که در سردترین روز سال آب و رطوبت آن ارتفاع یخ می‌زند. مطابق با آیین نامه مقررات ملی ایران، عمق یخبندان برای هر منطقه متناسب با دمای آن جا در نظر گرفته شده است.
• حداقل قطر آرماتورهای به کار رفته در فونداسیون۱۰ میلی‌متر(Φ۱۰) است و فاصله آکس به آکس آرماتورها باید، کمتر از ۳۵ سانتی‌متر و بیش‌تر۱۰ سانتی‌متر باشد.
• فواصل تعیین شده شبکه‌های آرماتوربندی جهت عبور مصالح سنگی بتن و سهولت هنگام ویبره زدن می‌باشد.
• طراحان برای سهولت و تسریع در انجام کار، به کمک نرم افزار SAFE ابعاد پی و میلگردهای طولی و میلگردهای تقویتی را محاسبه می‌کنند و در اختیار تیم اجرا کننده قرار می‌دهند.

بررسی محدودیت های فاصله میلگرد

محدودیت های فولادی گذاری جهت اعضای خمشی یا فشاری فاصله آزاد بین هر دو موازی واقع در یک سفره نباید از هیچ یک از مقادیر ( الف ) تا ( پ) این بند کمتر باشد :

• الف )   قطر میلگرد بزرگتر
•    ب)   ۲۵ میلی متر
•    پ)  ۱٫۳۳ برابر قطر اسمی بزرگترین سنگدانه بتن

در اعضای تحت فشار و خمش فاصله محور تا محور میلگرد های طولی از یکدیگر ، نباید بیشتر از ۲۰۰ میلی متر باشد .

در صورتی که میلگرد های موازی در چند سفره قرار گیرند ، میلگرد های سفره فوقانی باید طوری بالای میلگرد های سفره تحتانی واقع شوند که معبر بتن تنگ نشود ، فاصله آزاد بین هر دو سفره نباید از ۲۵ میلی متر و نه از قطر بزرگترین میلگرد کمتر باشد .

در اعضای فشاری با خاموت های بسته یا دورپیچ ، فاصله آزاد بین هر دو میلگرد طولی نباید از ۱٫۵ برابر قطر بزرگترین میلگرد و نه از ۴۰ میلی متر ، کمتر باشد .

محدودیت های فاصله آزاد بین میلگرد ها باید در مورد فاصله آزاد وصله های پوششی با وصله ها یا میلگرد های مجاور نیز رعایت شوند .

در استفاده از گروه میلگرد های موازی که در آن ها میلگرد ها در تماس با هم بسته می شوند تا به صورت واحد عمل کنند ، ضوابط ( الف ) تا ( ج) این بند باید رعایت شوند :

• الف ) تعداد میلگرد های هر گروه برای گروه های قائم تحت فشار نباید از ۴ عدد و در سایر موارد از ۳ عدد تجاوز کند .
• ب ) در تمامی موارد تعداد میلگرد های هر گروه در محل وصله ها نباید بیشتر از ۴ باشد .
• پ ) در گروه میلگرد ها با بیش از دو میلگرد ، نباید محور های تمامی میلگرد ها در یک صفحه واقع شوند . همینطور تعداد میلگرد هایی که محور های آن ها در یک صفحه واقع می شوند جز در محل وصله ها نباید بیشتر از دو باشد .
• ت ) در تیرآهن ها نباید میلگرد ها با قطر بزرگتر از ۳۶ میلی متر را به صورت گروهی به کار برد .
• ث ) گروه های میلگرد های در تماس باید در خاموت های بسته یا دورپیچ محصور شوند .
• ج ) در مواردی نظیر تعیین محدودیت های فاصله میلگرد و حداقل ضخامت پوشش بتن محافظ ، که قطر میلگرد ها مبنای محاسبه قرار می گیرد ، قطر گروه میلگرد های در تماس معادل قطر میلگردی فرض می شود که سطح مقطع آن با سطح مقطع کل گروه مساوی باشد . ملاک اندازه گیری فاصله آزاد و حداقل ضخامت پوشش در این گونه موارد خارجی ترین سطح گروه میلگرد در امتداد مورد نظر خواهد بود .

بتن فونداسیون میلگرد گذاری

بتن :

در قرن حاضر بتن به عنوان یكی از پر مصرف ترین فراورده های ساختمانی در جهان شناخته شده است. از ویژگیهای بسیار خوب آن، اقتصادی بودن، سهولت دسترسی به اجزای تشكیل دهنده،شكل پذیری و پایایی نسبتا بالای آن را می توان نام برد. این عوامل باعث توجه روز افزون به بتن شده است. بدین جهت لازم است كه متخصصان، خواص اجزای تشكیل دهنده و مراحل اساسی در ساخت، نگهداری و در مواقع لزوم تعمیر و مرمت آن را به خوبی بشناسند.

برخلاف فولاد، در بتن نمیتوان به مشخصات ارائه شده از سوی تولید كنندگان اكتفا كرد. قیمت میلگرد اصفهان نیز بستگی به عوامل مختلفی دارد. به علت عدم آشنایی و شناخت كامل متخصصان و مجریان كارهای عمرانی با خصوصیات و رفتار بتن و آشنانبودن با شیوه های صحیح اختلاط اجزای آن در سالهای اخیر گسستگی و خرابیهای زیادی در تعدادی از سازه های بتنی مشاهده شده است.

به نظر می رسد در پاره ای از موارد اثرات آب و هوا، دما،شرایط محیطی،و تطبیق خصوصییات بتن با استانداردهای جهانی مورد توجه قرار نمی گیرد. امید است در این پژوهش راهكارهای استفاده صحیح از بتن و طرز برخورد با خصوصیات آن به دست آید.

فونداسیون:

شالوده یا فونداسیون قسمتی از یك سازه است كه غالبا زیرتر از سطح زمین قرار می گیرد و نیرو های ناشی از سازه را به پی (خاك یا بستر سنگی) انتقال می دهد. عملكرد فونداسیون: تقریبا تمامی خاكها تحت تاثیر نیرو به مقدار قابل ملاحظه فشرده می شوند كه این مساله باعث نشست سازه استوار بر آن می گردد.دو اصل اساسی كه در طراحی فونداسیون باید رعایت شودعبارت است از:

1- نشست كلی سازه به مقدار قابل قبول و جزعی محدود شود.

2- قسمتهای مختلف سازه تا حد امكان نباید دارای نشستهای نا مساوی باشند .

در عمل برای محدود كردن نشست، نیروهای ناشی از سازه را باید به لایه ای منتقل كنیم، كه دارای مقاومت كافی باشد و برای كاهش تنش فشاری، نیروهای وارده از سازه را در سطح وسیعی گسترده كرده به پی وارد می كنیم.

انواع فونداسیونها: فونداسیونها در حالت كلی،به فونداسیونهای دیوار و ستون تقسیم بندی می شوند.فونداسیون دیوار یك نوار از بتن مسلح به عرض بزرگتر از ضخامت دیوار است( حد اقل عرض 50 سانتی متر) كه بار دیوار را به سطح گسترده تری منتقل می كند( فونداسیون نواری).

نوع دیگری از فونداسیون فونداسیونهای منفرداست كه معمولا به شكل مربع یا مستطیل است. بعضی از فونداسیونها هم به شكل ذوزنقه می باشد. در بعضی از حالتها فونداسیون به صورت مركب( برای انتقال بار 2 تا چند ستون) ساخته می شود. در مواردی كه مقاومت زمین در حد متعارفی باشد از فونداسیونهای ساده و مركب استفاده می شود و زمانی كه زمین مقاومت كافی نداشته باشد، از فونداسیونهای گسترده یا صفحه ای استفاده خواهد شد. فونداسیون گسترده(رادیه) یك دال بتنی یكپارچه مسلح است كه در تمام سطح زیر ساختمان گسترده شده است

پی صفحه ای: در زمینهایی كه نیروی باربری كافی برای مقابله با نیروهای وارده در ابعاد پی های معمولی وجود ندارد از پی صفحه ای( رادیه ژنرال، مت، پی گسترده) استفاده می كنند. این پی ها نیروها را در سطح گسترده ای پخش كرده و در نتیجه نیروی وارد را با توان باربری زمین متعادل می كند. در ساختمانهای بلند كه فشار وارد بر پی زیاد است معمولا از این نوع پی برای انتقال نیرو به زمین استفاده می شود.

در پی صفحه ای ساده سیستم بارگذاری به صورت موازی بوده و در امتداد یا امتدادهای خاصی قرار می گیرد.درسیستم بار گذاری صفحه ای مركب، محدودیت بار گذاری در نقطهای خاص یا امتدادی معین وجود ندارد. چون پی های موازی معمولا دارای قسمتهای عمومی و قسمتهای خاص بارگذاری هستند، فولادگذاری در آنها بدین صورت است كه ابتدا تمام صفحه شبكه گذاری بتن ریزی می شود و سپس در قسمتهای باربر، با محاسبه دقیق بارهای وارده،شبكه میلگرد های خاصی طراحی و اجرا می گردد كه به شبكه زیرین متصل می گردد.

میلگرد گذاری در پی:

از آنجایی كه بتن در اثر فشارهای وارده ترك بر می دارد برای افزایش استحكام بتن در داخل آن میلگردهایی كاركذاشته می شود. در عمل میلگرد گذاری میلگردها به صورت شبكه ای در كف فونداسیون قرار داده می شوند( با احتساب پوشش بتنی) برای ایجاد چسبندگی و انتقال مناسب نیرو از فولاد به بتن و بلعكس در كنارهها میلگردهای شبكه با خم 90 درجه به طول معین فرم داده می شوند( 15 برابر میلگرد ساده و 12 برابر میلگرد آجدار).حداكثرفواصل میلگردهای شبكه نمی تواند از 12 برابرقطر میلگرد بیشتر باشد.

در پی حداقل قطر آرماتورهای طولی ساده 12 میلیمتر و آجدار 10 میلیمتر و تعداد حداقل آنها 4 عدد است.حد اقل فاصله خاموتها باید 75 میلیمتر باشد تا ویبراتور میله ای بتواند به سهولت داخل شبكه جا بگیرد. فاصله ساقهای خاموت باید طوری باشد كه بتن بدون اشكال، امكان ریخته شدن و متراكم گردیدن را داشته باشد.

پوشش بتن میلگردها:

برای انتقال كامل نیروها از بتن به فولاد یا بلعكس لازم است كه حد اقل پوشش بتن برای میلگردهای كناری 2.5تا3 برابر قطر و برای میلگردهای داخلی 2.5 برابر قطر باشد. پوشش كناری میلگردها در نواحی گرم و مرطوب به علت خوردگی شدید بتن و خطر زنگ زدگی فولاد به وسیله عوامل محیطی 5برابر قطر میلگرد در نظر گرفته می شود.

حداقل سطح مقطع میلگرد:

حد اقل سطح مقطع میلگرد در بتن برابر 14 میلیمتر است و حد اكثر فواصل میلگرد در شبكه های كف نمی تواند از 12 برابر قطر بیشتر باشد. در مورد دو شبكه كه روی هم قرار می گیرند حد اقل فاصله ارتفاعی 12 برابر قطر میلگرد است.12 سانتیمتر و آجدار 10 سانتیمتر و تعداد حداقل آنها 4 عدد است.

شناژ:

وظیفه شناژ( رابط فونداسیونها) كلاف كردن و مهار نمودن فونداسیونها است كه به منظور مقابله با نیروهای افقی(زلزله،باد و غیره) و یكنواختی نشست در ساختمانها به كار می رود.تمام آرماتورهای طولی باید در گوشه ها به صورت یك در میان خم 90 درجه با قلاب داشته باشند. حد اكثر فاصله خاموتها در شناژ برابر 30 سانتی متر و در نقاط تمركز فشار 25-20 سانتی متر است. حد اقل قطر خاموت در شناژها با عرض كمتر از 40سانتیمتر برابر 6 میلیمتر و برای عرض بیشتر از 40 و كمتر از 60 سانتیمتر برابر 8 میلیمتر و برای عرض بیشتر از 60 سانتیمتر برابر10 میلیمتر است. حد اكثر قطر خاموت مصرفی 12 میلیمتر است.

ستون:

در عضوهایی كه به طور عمده تحت تاثیر فشار محوری قرار دارند، از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است كه قسمت اعظم باربه وسیله بتن تحمل شود
( نظیر ستونها) اما به دلائل مختلف همیشه فولاد در ستون بتنی به كار برده می شود. واگذاری قسمتی از تحمل نیرهای فشاری به فولاد صرفه جویی در مقطع ستون بتنی است، به طور كلی وظیفه ستون بتنی تحمل فشارهای محوری و گاهی جانبی و انتقال آن به قسمت پایین تر است.

انواع ستون از نظر شكل مقطع :

1- ستونهای با مقطع مربع ( برای سهولت در باز و بسته كردن قالب، و پخهای كوچكی كه در لبه های ستون ایجاد می شود ) حد اقل ابعاد (20در 20 )

2- ستونهایی با مقطع مربع مستطیل( حد اقل ابعاد 40 در 20 )
3- ستونهایی با مقطع چند ضلعی منتظم( با طول حد اقل ضلع 20 سانتیمتر)
4- ستونهایی با مقطع دایره( استوانه ای)(حد اقل قطر مقطع 25 سانتیمتر)
حداقل تعداد میلگرد در هر یك از مقاطع ستونها: مقاطع مربع 4 میلگرد، مقطع مربع مستطیل 6تا8 میلگرد، مقطع شش ضلعی منتظم 6 میلگرد ( در چند ضلعی های منتظم حد اقل تعداد میلگرد برابر تعداد اظلاع است)مقطع دایره حداقل 6 میلگرد
حداقل قطر میلگردهای اصلی و خاموت ستونهای بتنی:
1-در مقاطع دایره و چند ضلعی منتظم حداقل 12 میلیمتر
2-در مقاطع مربع و مربع مستطیل حداقل 14 میلیمتر
3- قطر خاموت حداقل 8 میلیمتر
4- در حالت دور پیچی دور ستونهای دایره ای شكل حد اقل 10 میلیمتر
تذكر: لازم به یاد آوری است كه قطر واقعی میلگردهای ستون بر حسب شرایط و بارهای وارده باید به دقت طراحی و محاسبه شود و اعداد فوق فقط حداقل قطر میلگردها را بیان می كند.

میلگرد انتظار در طول و طبقات:

حداقل طول میلگرد انتظاردر پی 60 برابر قطر یا 60 سانتیمتر است و حداقل طول میلگرد انتظار در طبقات 50 برابر قطر یا 50 سانتیمتر است.

زاویه درصد انحراف در آرماتورهای ستون برابر 1 دهم است. براساس آیین نامه B.S مقدار فولاد موجود در وصله نباید از 10% سطح مقطع ستون بیشتر باشد و باید حداقل فاصله ای برابر10میلیمتر بین قفسه های فولادی در وصله مجود داشته باشد. فاصله مركز تا مركز دوگروه از میلگرد های به هم بسته شده نباید از 150 میلیمتر بیشتر باشد ابعاد میلگردهای آجدار یا مربع شكل پیچیده را می توان از ضرب عدد1/1 در شماره اسمی آنها به دست آورد

ترتیب تنگها:

برای تحمل مولفه افقی نیرو در قسمت بالای میلگرد خم شده لازم است كه یك تنگ در بالاترین نقطه آن قرار داده شود.همچنین باید تنگ مشابهی در پاییینترین نقطه زانویی میلگرد قرار داده شودتا در مقابل هر گونه تنش انهدامی ناشی از خمش مقاومت كند. شیب قسمت مایل خم شده برابر1 دهم باشد و قسمت مستقیم بالایی و پایینی زانویی باید د امتداد محور ستون یا موازی با آن قرارداشته باشد.

تیر:

تیرهای بتن مسلح كه از دو مصالح مختلف در ساختن آنها استفاده می شود، همگن نیستند. بنابر این روش تحلیل جداگانه ای برای آنها وجود دارد و قیمت ورق و تیرآهن اصفهان نیز به همین دلیل کمی متفاوت تر از سایر آهن آلات است. در هر مقطع ازتیر صرف نظر كردن از نیروهای محوری(به علت كوچكی آن) یك نیروی برشی و یك لنگر خمشی وجود دارد.لنگر خمشی قابل تجزیه به تنشهای قائم بر مقطع است كه به آن تنشهای خمشی می گوییم.

در تیرهای بتن مسلح به علت ضعف بتن در مقابل نیروهای كششی، میلگردهای فولادی در ناحیه كششی قرار داده می شود. در تیرهای بتن مسلح كشش ناشی از خمش به وسیله میلگردهای مسلح كننده، و فشار ناشی از خمش به وسیله بتن ناحیه فشاری تحمل می شود.

انواع تیر:

1- تیر ساده: تیری است كه با مقطع مربع یا مستطیل كه بر روی د وتكیه گاه ساده تكیه دارد و نیروی ناشی از لنگر خمشی مثبت را تحمل می كند. این تیر برای پوشش دهانه های كوتاه استفاده می شود.
تیرهای دو سر گیر دار: این تیرها در هر دو طرف تكیه گاه لنگر(ممان) قبول می كند.
2- تیر ممتد: این تیر برای پوشش دهانه های وسیع استفاده می شود و قادراست، نیروهای فشاری، برشی، پیچشی و ممان های مختلف را تحمل كند.
3- تیر كنسولی: این تیر یا تیر طره ای، كه برای پوشش بالكنها، سر درها، بارانگیرها و قسمتهای جلو آمده سقف به كار می رود.
4- تیرهای پوششی یا فرعی: این تیرها تیرهایی هستند كه بار خود را به تیر اصلی منتقل می كنند. این تیرها ممكن است با مقطع مربع مستطیل و یا مقطع T شكل باشند.(مقطع T شكل برای دهانه های وسیع كاربردزیادی دارد).
5- تیرهای T شكل: اگر شرایط به گونه ای باشد كه بتوان از تیری با عمق بیشتر استفاده كرد، می توان مقطع T با عمق زیاد را انتخاب كرد، كه در نتیجه آن صرفه جویی در وزن تیر و فولاد مصرفی است.

حداقل تعداد میلگردها:حداقل میلگرد تیر اصلی 2 عدد است كه در عمل 2 میلگرد دیگر نیز برای مونتاژ وامكان استقرار خاموتها در نظر می گیرند.حداقل فاصله 2 میلگرد اصلی 1 تا 2.5 سانتیمتر است(به جز در مواردی كه میلگرد به صورت دسته های چند تایی2 یا 3 و 4 استفاده می شود)درصد سطح مقطع فولاد مصرف شده را باید در مقطع تیر كنترل كرد( كه معمولا نباید بیشتر از 4% و كمتر از 3/0% برای فولاد آجدار و 25/0% برای فولاد نرم نباشد) آیین نامه cplloپیشنهاد می كند كه تمام فولادهای كششی باید محصور باشند.

میلگردهای پایینی تیر نباید در ستون امتداد پیدا كنند، بلكه باید پیوستگی به وسیله میلگردهای اتصالی با شماره مشابه تامین شود. آیین نامه cpllo پیشنهاد می كند كه برای ایجاد پیوستگی لازم بین تیر و ستون حداقل معادل 30% فولاد مصرف شده در وسط دهانه تیر برای اتصال با ستونهای داخلی با میلگردهای داخل ستون درگیر شوند.در اتصال تیر با ستونهای خارجی حداقل مقدار از 30%به 50% درصد افزایش می یابد. در تقاطع های خارجی روش استاندارد این است كه میلگردهای U شكل به طور آزاد در داخل قفسه پیش ساخته تیرها قرار گیرد.

حداكثر و حداقل فاصله خاموتها:حداقل فاصله خاموتها نمی تواند از 100 mm كمتر باشد و حداكثر فاصله خاموتها در آیین نامه های جدید توسط فرمول خاصی اجرا می شود. حداقل پوشش بتنی میلگردها د نواحی معتدل 30 میلیمتر و در نواحی گرم و مرطوب 50 میلیمتر استو در نواحی بسیار خورنده 75-100 میلیمتر است.

سقف بتن مسلح:

سقف قسمتی از سازه بتنی است كه برای پوشش فضای مورد نظر به كار می رود و وظیفه آن جدا كردن قسمتهای مختلف از یكدیگر است. انواع سقفهای بتنی شامل:
1-سقفهای یكپارچه
2-سقفهای پیش ساخته( به صورت دال با عرض استاندارد)
3- سقفهای قارچی
4- سقفهای پوسته ای
5-سقفهای دارای تیر و دال و به طور مختلط
سقف یا دال تخت از نظر سیستم بارگذاری به طریق زیر تقسیم بندی می شود:
1- دال یكطرفه
2- دال دوطرفه
3- دال دوطرفه با دو تكیه گاه در چهار طرف
4- دال تخت ساده
5- دال تخت قارچی
6- دال مجوف
7- دال قطعات پیش ساخته

دال یكطرفه:

سقفی است كه باربری آن در یك جهت انجام شده و با علامت نشان داده می شود. آرماتور بندی این سقف در یك جهت انجام شده است. این سقف در مقابل نیروهای پیچشی مقاومت زیادی ندارد. حداقل ضخامت سقف با فولاد آجدا: در دهانه های ساده معادل 1 بیستم طول دهانه و در حالت یك انتهای یكسره 1 بیست چهارم و در حالت دو انتهای یكسره 1 سی هشتم و در حالت كنسولی یا طره ای 1 دهم طول دهانه می باشد. در سقفهای پیش ساخته بر حسب طول دهانه ضخامت سقف بین 15 تا 35 سانتیمتر است

حداقل مقطع میلگردها:1- در هیچ شرایطی فاصله آزاد بین میلگردها نباید از قطر میلگرد یا 2.5 سانتیمتر كمتر شود. فاصله مركز به مركز میلگردها حداكثر می تواند 25 سانتیمتر یا1.5 برابر ضخامت دال باشد. در مورد دالهای با ضخامت 15 سانتیمتر این فاصله می تواند حد اكثر 20 سانتیمتر باشد.

آرایش میلگردها:

آرایش میلگردها باید به نحوی باشد كه:

1- اجرای آن آسان باشد
2- ضایعات میلگرد به حداقل ممكن برسد
3- حداكثر فاصله میلگردها طبق توصیه استاندارد ایران(15-18) 25 سانتیمتر گرفته شود.
دال دو طرفه و موارد كاربرد آن:
در عمل موارد زیادی وجود دارد كه رفتار سازه ای دالهای مستطیلی بسته به نسبت طول و عرض و یا شرایط تكیه گاهی به صورت ود طرفه است. تغییر شكل چنین دالهایی تحت تاثیر نیروهای وارده به صورت یك سطح كروی است. در هر دو امتداد دال، لنگر خمشی وجود دارد و برای مقابله با این لنگرها دالها باید در دو امتداد به وسیله دو لایه میلگرد عمود بر هم مسلح شوند.ساده ترین دالها كه در آن دال در چهار لبه خود بر روی تیر بتن مسلح قوی با دیوار و یا تیر فولادی تكیه دارد. همچنین دالهایی به صورت دو طرفه محاسبه می شوند كه نسبت دهانه بزرگ به دهانه كوچك آنها كمتر از 2 باشد.

سقفهای تیرچه بلوك:

دال یكطرفه ای است كه در آن برای كاستن بار مرده از بلوكهای سفالی یا بتنی تو خالی برای پر كردن حجم استفاده می شود.سقف تیرچه بلوك تشكیل شده است از:

1-تیرچه هایی كه در فواصل مشخص( معمولا محور به محور دارای فاصله 50 سانتیمتر است)به موارات یكدیگر روی تیرهای باربرقرار می گیرد.

2-بلوكهای توخالی كه با توجه به شكل خاص خود بین تیرچه ها قرار داده می شوند(بلوكها پر كننده فاصل تیرچه ها بوده، حجم زیادی از سقف را اشغال می كنند)

3-بتنی كه فضای بین بلوكها را پر كرده و روی سفالها قشری به ضخامت 10-5 سانتیمتر تشكیل می دهد.در دهانه های بزرگ تیرچه ها در وسط دهانه و یا در فواصل 1 دوم از طول تیرچه با ایجاد كلافهای عرضی به یكدیگر می بندند.

سقفهای لانه زنبوری(مجوف):

این سقفها نوعی از سقفهای بتنی هستند كه به صورت دال دوطرفه بوده و در آنها در دو جهت میلگردگذاری می شود. فاصله میلگردهای عرضی و طولی شبكه ها با ابعاد لانه زنبوری یا كاسه مطابقت دارد(حداكثر75 سانتیمتر و معمولا بین 50-40 سانتیمتر). درعمل اجرای این سقف به صورت بتن ریزی در جا است. قالب بندی آن به صورت شبكه های عمود بر هم است،كه در داخل شبكه های مزبور كاسه ها قرار می گیرند.

شبكه ها به وسیله جكهای مخصوص (جكهای هیدرولیك)تا زمان خود گیری بتن محافظت می شوند قالبها دارای شیب ملایم داخلی هستند و قبل از بتن ریزی با روغنهای مخصوص آغشته می شوند تا در هنگام باز كردن قالب بتن سقف صدمهای نبیند. ضخامت بتن ریزی روی قالبهای كاسه ای 10 سانتیمتر است. بتن مصرفی باید عیار حداقل 300كیلوگرم سیمان در متر مكعب بتن باشد.

تمام میلگردهای اصلی از فولادهای آجدار استفاده می شود و در تمام قسمت های تكیه گاهی آرماتورهای منفی قرار داده می شود. سطح سقف با یك شبكه میلگردهای حرارتی از میلگردهای آجدار شماره 8 تا 12 به فاصله حد اكثر 25 سانتیمتر مسلح می شود تا زمان خود گیری كامل بتن و كسب مقاومت 70% مجاز نیستیم كه قالبهارا از بتن آزاد سازیم. حداقل مدت نگهداری بتن در قالب 7 روز و حداكثر 14 روز است.

پله های بتنی:پله های بتنی به صورت پله یكطرفه مستقیم، پله دوطرفه، پله بتنی دارای تیر باربر،پلكان دالی شیبداربا پاگرد 1 دوم چرخش پلكان دالی پیوسته با دوخم بتنی، پلكان معلق یا طره ای بتنی، پلكان حلزونی چشمدار بتنی و یا پلكانهای پیش ساخته( پلكان مستقیم ـ پلكان دالی دو خم، پلكان بدون پیشانی،پلكان حلزونی)