انواع جلد کتاب کدامند؟

انواع جلد در چاپ کتاب و ملاک های انتخاب آن

جلد کتاب را می‌توان اولین و اساسی‌ترین بخشی دانست که مخاطبان در نگاه اول متوجه آن می‌شوند. ساده‌انگاری است که تصور کنیم جلد کتاب برای محافظت از کتاب به وجود آمده است هرچند چنین تصوری نیز اشتباه نیست. جلد کتاب علاوه‌بر اینکه پوششی حمایتی و محافظتی برای کتاب درست می‌کند می‌تواند کاربردهای بسیار دیگری نیز داشته باشد. در اینجا با ذکر مطلبی با عنوان انواع جلد در چاپ کتاب و ملاک های انتخاب آن قصد داریم اهمیت جلد در کتاب، انواع جلد کتاب، و ملاک‌های انتخاب آنها را بیان داریم.

همانطور که گفته شد جلد کتاب به جز نقش محافظتی کاربردهای بسیار دیگری نیز دارد. جلد کتاب موجودیت کتاب را در میان سایر کتاب‌ها به مخاطبین اعلام می‌دارد. جلد هویت خاص یک کتاب را معرفی می‌کند و آن را از سایرین متمایز می‌سازد. جلد می‌تواند نشانگر ذوق و قریحه و سلیقه طراح را نشان دهد؛ می‌تواند در صورتی که حرفه‌ای طراحی شده باشد توجه و نظر خریدار را سریعاً به خود جلب کند؛ همچنین در ایجاد تصویر ذهنی پایدار و قوی در ذهن خواننده بسیار موثر است. همه این مزیت‌هایی که برای جلد کتاب برشمردیم کافی است که ناشران و مولفان را به این فکر بیاندازد که درباره اهمیت جلد کتاب مجدداً فکر کنند و سعی نمایند با تخصیص زمان و بودجه کافی مزیت‌های فوق را برای اثر خود باز کنند.

انواع جلد در چاپ کتاب

۱- جلد شُمیز. معادل انگلیسی این جلد Paperbacked book نام دارد. این جلد مقوایی یا جلد نرم و تقریباً نازک است که معمولاً با یک سیلیفون بر روی آن به کتاب الصاق می‌گردد. این جلد عمدتاً برای کتابهای درسی و کتابهای مختص کودکان استفاده می‌شود.

۲- جلد کاغذی. جلد کاغذی جلدی است که جنس آن از کاغذ است. معادل انگلیسی آن paper cover می‌باشد. جلد شمیز در مقایسه با جلد کاغذی علاقمندان زیادی دارد و بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۳- جلد گالینگور. اگر کتابهایی مانند دیوان اشعار حافط و یا پایان ‌نامه‌های دانشجویی را دیده باشید این کتابها دارای جلد گالینگور هستند. این جلد، جلدی ضخیم و محکم با رویه پارچه‌ای یا چرمی است.

۴- جلد سخت. جلد سخت تقریباً مانند گالینگور است اما در بحث طراحی روی جلد و روکشی کاغذی که بر روی جلد آن می‌آید با جلد گالینگور متفاوت می‌باشد. در جلد سخت اطلاعات کتاب بر روی کاغذی که روی جلد چسبیده شده است یا قرار گرفته است و می‌توان آن را جدا نمود می‌آید اما در جلد گالینگور اطلاعات کتاب بر روی خود جلد آورده می‌شود.

دسته‌بندی جنس انواع جلد کتاب (جلد نرم و جلد سخت)

اول از هر چیزی بهتر است بدانیم تعدد جنس جلد کتاب به سبب زیبایی و همچنین محافظت بیشتر کتاب است. همه کتاب‌ها جلد دارند، ما جلد کتاب‌ها را با توجه به جنس و سختی آن به دو جلد سخت و جلد نرم دسته بندی می‌کنیم. در ادامه به بررسی جنس‌های مرتبط با جلد کتاب خواهیم پرداخت.

انواع جلد نرم: جلد شومیز و جلد کاغذی

از بین رایج‌ترین انواع جلد کتاب، جلد نرم به دو دسته تقسیم می‌شود: یکی جلد شومیز و دیگری جلد کاغذی. در ادامه با این دو مورد از انواع جلد کتاب بیشتر آشنا می‌شویم.

جلد شومیز چیست؟

ترکیبی از فشارهای اقتصادی و پیشرفت در فناوری چاپ، باعث معرفی جلد شومیز در سال 1935 شد و در بازار چاپ کتاب و جلد آن نامی را برای خود دست و پا کرد. در گذشته جلد گالینگور (جنس آن از صفحات کتاب ضخیم‌تر است) نسبت به سایر جلدها کاربرد بیشتری داشته است اما هم‌ اکنون جلد شومیز نسبت به دیگر جلدها، محبوب‌تر است و نیز استفاده بیشتری دارد.

جلد شومیز (همچنین به عنوان جلد نرم یا نرم‌جلد شناخته می‌شود) نوعی کتاب است که با جلد کاغذ یا مقوایی ضخیم مشخص می‌شود. صفحات آن‌ها اغلب با چسب به جای بخیه یا منگنه نگه داشته می‌شوند. جلد شومیز با یک لایه سلفون پوشانده شده است. این کتاب‌ها از نظر اندازه؛ نسبتا کوچک‌تر، وزن سبک‌تر و حتی قیمت بسیار پایین‌تری نسبت به کتاب‌ها با سایر جلدها دارند. کتاب با جلد شومیز بسیار آسیب‌‌پذیر است، بنابراین نیاز به وسواس در نگهداری و مراقبت دارد.

این نوع جلد برای کتب درسی، رمان‌هایی با جلد کاغذی و دفترهای گزارش سالانه شرکت‌ها هم، مناسب است. اگر شما هم طرفدار ایجاد تنوع و خلاقیت در کارتان هستید، جلد شومیز بهترین انتخاب است؛ چرا که این نوع از جلد کتاب با امکان افزودن لبه برگردان و ساخت قالب‌های فانتزی، دست شما را برای خلاقیت بیشتر در این زمینه باز می‌گذارد.

جلد کاغذی چیست؟

جلد کاغذی که با عنوان جلد نرم یا Softcover نیز شناخته می‌شود، یک نمونه از انواع جلد کتاب است که با یک کاغذ قطور و یا پوشش گیاهی پوشش داده شده است. این نوع جلد در اغلب موارد با چسب نگهداری می‌شود، در مقابل، کتاب‌هایی که با جلد سخت یا مقوا پوشانده شده‌اند، با بخیه‌زدن حفظ می‌شوند. احتمالا باخبر هستید کاغذی که برای تهیه کتاب‌هایی با جلد نرم استفاده می‌شود، ضخیم‌تر از کاغذ صفحات داخلی آن کتاب است. جلد کاغذی نسبت به جلد شومیز کاربرد کم‌تری دارد. این جلد از دوام و استحکام کمتری نسبت به سایر جلدها نیز برخوردار است. به همین جهت، در دسته جلد نرم و به طور کلی انواع جلد کتاب، جنس کاغذی طرفداران کمتری دارد.

انواع جلد سخت کدام است؟

شاید در برخورد اول با این نوع از جلدها به دلیل عنوان آن، حسی شبیه تخته‌های سه‌لایه و یا چوب در ذهن‌مان شکل بگیرد اما واقعیت چیز دیگری است که مختصراً در این مطلب به بررسی آن می‌پردازیم. حقیقتا آن ترکیب سخت شبیه چوب از دو تکه مقوای محکم با گرماژ بالا و یک پوشش، که با چسب بر روی مقوا‌ها چسبیده است، تهیه می‌شود. این ترکیب محکم به واسطه جنس پوشش رویی آن به چند دسته تقسیم‌بندی می‌شود:

    جلد گالینگور

    جلد پارچه‌ای

    جلد چرمی

    لبه گردان

این را هم اضافه کنیم که از بین انواع جلدها بهتر است روی جلد سخت سرمایه‌گذاری کنید، چرا که به دلایل طول عمر بیشتر می‌تواند چندین دهه دوام بیاورد. این یک صرفه اقتصادی حتی برای خوانندگان کتاب شما خواهد بود.

جلد گالینگور چیست؟ و چرا از آن استفاده می‌کنیم؟

جلد گالینگور، عجب اسم عجیب و غریبی! شاید برای همین باشد که اولین سوالی که مطرح می‌شود ممکن است این باشد که اسم عجیب‌ و‌ غریب این جلد از کجا نشئت می‌گیرد؟ در واقع گالینگور نام تجاری پارچه مورد استفاده در جلد کتاب است. ناشران زیادی در تقلا هستند تا نسخه‌ای از کتاب را با جلد گالینگور منتشر کنند تا بعد از یقین پیدا کردن از فروش مناسب و سوددهی بالای کتاب، سپس جنس جلد آن را در چاپ‌های آتی تغییر دهند.

از مهم‌ترین دلایل استفاده از جلد گالینگور برای کتاب، انعطاف‌پذیر بودن کتاب به سبب دوخته‌شدن ستون فقرات آن در قسمت عَطف است که همچنین باعث خشک و محکم شدن جلد کتاب می‌گردد‌ البته همین موضوع هم بَسته به تعداد صفحات، باعث می‌شود که بازماندن کتاب بر روی سُطوح صاف و یکدست تا حدودی کار سختی باشد.

کتاب‌هایی که از جنس گالینگور تهیه شده‌اند جلدهای براقی دارند. جلد گالینگور، یکی از انواع جلد کتاب است که با جلدهای محافظ سخت و محکم تهیه شده است. جلد گالینگور اکثر اوقات برای نمونه کتاب‌های دانشگاهی، کتاب‌های مرجع، تجاری و همچنین پرفروش‌هایی که ازموفقیت مالی برخوردار بوده‌اند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی دیگر از کاربرد کتاب‌های نسخه گالینگور، کتاب‌هایی هستند که ارزش کلکسیونی دارند. قیمت آن‌ها نسبت به دیگر انواع جلد کتاب هم معمولاً بالاتر است. این نوع جلد کتاب در عین حال که بسیار بادوام محسوب می‌شودند، از نظر اندازه نیز بسیار بزرگ‌‌تر و سنگین‌تر از دیگر نمونه‌ها هستند.

منبع:

چاپ سانترال